Η δια βίου μάθηση… στην Ελλάδα και στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
Η ταχύτατη αύξηση των γνώσεων, ιδιαίτερα σε ορισμένες επιστήμες, δημιουργεί ανάγκες επιμόρφωσης και συμπλήρωσης της εκπαίδευσης. Αλλαγές στα επαγγελματικά αντικείμενα απαιτούν να παρέχεται η δυνατότητα συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
Με δοσμένη την ύπαρξη σχετικών δραστηριοτήτων που σχεδιάζονται είτε στο πλαίσιο επιχειρησιακών προγραμμάτων για την απασχόληση, είτε αυτοτελώς, αλλά αποσπασματικά, η θεσμοθέτηση της δια βίου μάθησης με ενιαίο τρόπο αποτελεί θετική ενέργεια, που θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει.
Η επιμόρφωση και η συμπλήρωση της εκπαίδευσης αποτελούν βασικά δικαιώματα των εργαζομένων τόσο στο δημόσιο, όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Η δια βίου μάθηση παρέχει τη δυνατότητα αναβάθμισης, προόδου και ανέλιξης για τους εργαζομένους και δημιουργεί όρους αποδοτικότερης λειτουργίας των επιχειρήσεων, δημόσιων και ιδιωτικών. Από τη φύση της συνδέεται άμεσα με τις οικονομικές λειτουργίες και τις κοινωνικές προσαρμογές που θα μπορούσαν να είναι αναγκαίες λόγω δομικών αλλαγών στην παραγωγή αγαθών ή υπηρεσιών. Σημαντική μπορεί να είναι η συμβολή της Δια Βίου Μάθησης στην αντιμετώπιση του κοινωνικού αποκλεισμού, ιδιαίτερα ευαίσθητων κατηγοριών πληθυσμού. Μια εμπεριστατωμένη ανάλυση της Δια Βίου Μάθησης μπορεί να ευρεθεί στη γνωμοδότηση της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της Ελλάδος
http://www.oke.gr/gnomes/GNOMI-DIA-BIOU-TELIKO.doc
Σχετικά με το Νόμο για τα ΙΔΒΜ του Υπουργείου Παιδείας που ψηφίστηκε τον Ιούνιο του 2005.
Το κείμενο που ακολουθεί έχει ως κύριο αντικείμενο την κριτική ανάγνωση του Νόμου από την ακαδημαϊκή πλευρά, χωρίς να αγνοείται ο κοινωνικός ρόλος της Δια Βίου Μάθησης.
Το Κράτος έχει ένα ρόλο αναδιανεμητικό και ρυθμιστικό. Επομένως οφείλει αφενός στο πλαίσιο της κοινωνικής του πολιτικής να συμμετέχει στη χρηματοδότηση και αφετέρου να εγγυάται την ποιότητα της επιμόρφωσης εποπτεύοντας τους φορείς παροχής της. Οι εργαζόμενοι θα πρέπει επίσης να έχουν τη δυνατότητα είτε αυτοχρηματοδότησης είτε επιδότησης της συνέχισης της εκπαίδευσής τους.
Ο Νόμος μεριμνά μόνο για τις λειτουργικές δαπάνες των Ινστιτούτων Δια Βίου Εκπαίδευσης και αφήνει ουσιαστικά τη χρηματοδότηση των ίδιων των Προγραμμάτων Εκπαίδευσης στη λεγόμενη «παροχή εκπαιδευτικών υπηρεσιών». Οπότε η Δια Βίου Μάθηση θα τείνει προς μία ιδιωτική σχέση, αντί να είναι συλλογικό δικαίωμα με το Κράτος σε ρόλο ρυθμιστή.
Ο τρόπος εισαγωγής της αξιολόγησης των προγραμμάτων Δια Βίου Εκπαίδευσης προκαλεί έκπληξη και ανησυχία. Η αξιολόγηση των προγραμμάτων είναι πράγματι αναγκαία. Ωστόσο ο πρόχειρος και αποσπασματικός τρόπος θέσπισης της αξιολόγησης των Ινστιτούτων Δια Βίου Εκπαίδευσης στο άρθρο 8 του Νόμου κινδυνεύει να απαξιώσει κάθε έννοια αξιολόγησης. Ιδού η σχετική ρύθμιση: «Η εξωτερική αξιολόγηση διενεργείται περιοδικά, ανά τέσσερα έτη, από φορέα αξιολόγησης, ο οποίος επιλέγεται κατόπιν ανοικτού διαγωνισμού, υπό την ευθύνη του φορέα εποπτείας του φορέα παροχής υπηρεσιών Δια Βίου εκπαίδευσης ή κατάρτισης.» Η επιλογή των εξωτερικών αξιολογητών κατόπιν ανοικτού διαγωνισμού, χωρίς να έχει θεσμοθετηθεί ποιος δικαιούται να αξιολογεί και χωρίς να έχει αποφασισθεί ένα σωστό Εθνικό Σύστημα Αξιολόγησης και Διασφάλισης της Ποιότητας, κινδυνεύει να μετατρέψει την αναγκαία αξιολόγηση σε συναλλαγή παροχής υπηρεσιών.
Τα όργανα διοίκησης των Ινστιτούτων Δια Βίου Εκπαίδευσης θα πρέπει να ορίζονται ρητά από το Νόμο. Σε ένα συνολικό πλαίσιο απορρύθμισης η έλλειψη αυτή επιτείνει τους κινδύνους μιας αυτόνομης λειτουργίας σε βάρος της κύριας αποστολής των Πανεπιστημίων, σε βάρος της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου και υπέρ μιας ιδιωτικοποίησης των εκπαιδευτικών διαδικασιών. Απαιτείται αντίθετα ισχυροποίηση των θεσμών και δημοκρατικά ερείσματα. Η αρμοδιότητα του Προέδρου θα πρέπει να ανατεθεί σε αιρετό μέλος της διοίκησης του Πανεπιστημίου, για να μπορεί να υπάρχει δημοκρατικός έλεγχος. Το δε Συμβούλιο θα πρέπει να ορίζεται από τη Σύγκλητο, ώστε να μπορεί να ελέγχεται ως προς την εφαρμογή των νόμων και των κανονισμών.
Στο Νόμο δεν ορίζεται ρητά ο φορέας οικονομικής διαχείρισης των πόρων εκτός Τακτικού Προϋπολογισμού και Δημοσίων Επενδύσεων. Στα Πανεπιστήμια ο μόνος άλλος φορέας διαχείρισης που διέπεται από σαφείς κανόνες και υπόκειται σε έλεγχο και εντός και εκτός Πανεπιστημίου είναι ο Ειδικός Λογαριασμός Κονδυλίων Έρευνας (ΕΛΚΕ). Επομένως θα πρέπει να αναφέρεται ρητά ότι στα Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης θα εφαρμόζεται ο Οδηγός Χρηματοδότησης του ΕΛΚΕ και ότι η διαχείριση θα υπόκειται στον έλεγχο της Επιτροπής Ερευνών του Πανεπιστημίου.
Η εισαγόμενη αποτίμηση της αξίας του εκπαιδευτικού έργου ανάλογα με την προέλευση της χρηματοδότησης στο άρθρο 10, παρ. 4 και 5, δηλαδή συγχρηματοδότηση ή αυτοχρηματοδότηση, είναι απαράδεκτη. Εφόσον η αμοιβή εξαρτάται από την πηγή χρηματοδότησης, εισάγεται ένα δελεαστικό κίνητρο για την ιδιωτικοποίηση των επιμορφωτικών δραστηριοτήτων. Όποιες και εάν είναι οι πηγές της χρηματοδότησης θα πρέπει να ισχύει στο πλαίσιο των δημοσίων ιδρυμάτων η αρχή της ίσης αμοιβής για ίση εργασία και ίσα προσόντα. Η ανώτατη αμοιβή θα μπορούσε να ορίζεται από τα Υπουργεία Παιδείας και Εθνικής Οικονομίας ανεξάρτητα από το χρηματοδότη.
Τέλος δεν θα μπορούσε να γίνει δεκτή η διάταξη που αναφέρει ότι με απλή υπουργική απόφαση θα μπορούν να ιδρύονται από άλλους φορείς Ινστιτούτα Δια Βίου Εκπαίδευσης. Θα έπρεπε να απαιτείται Προεδρικό Διάταγμα και να δίδεται στο Νόμο το περίγραμμα των φορέων, που να μην είναι ιδιωτικοί, που θα μπορούσαν να πιστοποιούνται για την παροχή Δια Βίου Μάθησης. Δεν είναι δυνατό να μην ορίζει ο Νόμος με ποιους όρους οι φορείς θα δικαιούνται να εισέλθουν στην «αγορά» της Δια Βίου Μάθησης. Ενώ για τα Πανεπιστήμια το καθεστώς λειτουργίας τους είναι σαφές και διέπεται από το Νόμο Πλαίσιο, οι λοιποί φορείς ούτε κατονομάζονται, ούτε δικαιολογείται η νομιμοποίηση της παρουσίας τους και θα μπορούσαν να χρησθούν με απλή υπουργική απόφαση παροχείς συνεχιζόμενης εκπαίδευσης μετά τις βασικές σπουδές. Προφανέστατα θα πρόκειται για φορείς που δεν έχουν προγράμματα βασικών σπουδών και δεν έχουν ερευνητικές δραστηριότητες. Οι συνέπειες θα πλήξουν την ποιότητα και την αξιοπιστία της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης.
Στο σημείο αυτό πρέπει να αναφέρουμε ότι πιστεύουμε ότι η χρηματοδότηση της δια βίου εκπαίδευσης, όπως και γενικότερα η εκπαίδευση, πρέπει να γίνεται αποκλειστικά από το κράτος και να ελέγχεται από αυτό, είμαστε υπέρ της χρηματοδότησης από τρίτους μόνο εφόσον έχει τη μορφή ΔΩΡΕΑΣ και όχι χορηγίας. Προσοχή οι δύο λέξεις διαφέρουν.
Συμπερασματικά
Ο Νόμος έρχεται σε συνθήκες υποχρηματοδότησης των Πανεπιστημίων, κι ενώ υπάρχει ανάγκη στήριξης των θεσμικών οργάνων και των βασικών λειτουργιών των Πανεπιστημίων, θα μπορούσε να επιδράσει απορρυθμιστικά και ίσως σε βάρος των υπαρχόντων Προγραμμάτων Βασικών Σπουδών και ακόμα περισσότερο των Προγραμμάτων Μεταπτυχιακών Σπουδών. Θα ενισχύσει εντός των Πανεπιστημίων τις τάσεις αλλότριας απασχόλησης, αντί να στηρίξει τις υγιείς δυνάμεις ανανέωσης των Πανεπιστημίων και ενδυνάμωσης της ποιότητας. Και ακόμα χειρότερα, ένα κοινωνικό δικαίωμα και μια ζωτική ανάγκη για την οικονομία κινδυνεύει να μετατραπεί σε εμπορία υποβαθμισμένων εκπαιδευτικών υπηρεσιών.
Τι συμβαίνει…; και τι κάνουμε…;
Σήμερα λοιπόν ο ρόλος και η φωνή των φοιτητών, είναι επίκαιρα όσο ποτέ. Απέναντι σε αυτή την υποβάθμιση τόσο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης όσο και των δικαιωμάτων μας δεν πρέπει απλά να μείνουμε θεατές. Δεν πρέπει να ακολουθήσουμε την συμπεριφορά των καθηγητών, που ενώ από την μία γενικολογώντας εναντιώνονται στην επικείμενη αναδιάρθρωση , από την άλλη οι ίδιοι έφερναν τις ίδιες αντιδραστικές τομές από την πίσω πόρτα ψηφίζοντας στη Σύγκλητο την ίδρυση επιτροπής για την διερεύνηση «αν(
πρέπει να δημιουργηθούν ΙΔΒΕ». Στην τελευταία συνεδρίαση της Συγκλήτου του Πανεπιστήμιο Αιγαίου σχηματίστηκε μία επιτροπή με το ρόλο «συντονιστικού χαρακτήρα», αντί να συζητήσουν οι παρευρισκόμενοι για τα ΙΔΒΕ και να ακούσουν τις ενστάσεις των φοιτητικών συλλόγων, έστω και της μειοψηφίας των συλλόγων, να σκεφτούν γιατί αυτοί οι λίγοι, η «μειοψηφία», όπως τους αποκαλούσαν, γιατί φωνάζουν και διαμαρτύρονται ενάντια στην ίδρυση ΙΔΒΕ, αλλά που να τους ακούσουν να φωνάζουνε, αφού οι φοιτητές δεν είχανε ντουντούκες. Λοιπόν εμείς τους αφήσαμε να συζητήσουν το θέμα και αυτοί προτίμησαν να προχωρήσουν χωρίς συζήτηση στην ίδρυση των ΙΔΒΕ. Δεν έκαναν διάλογο, αλλά ψήφισαν όλοι χωρίς να γνωρίζουν οι περισσότεροι από τους παρόντες τι είναι αυτά τα περιβόητα ΙΔΒΕ. Δεν είπαν πως θα λειτουργεί η επιτροπή, αλλά ότι θα έχει συντονιστικό χαρακτήρα… θα συντονίζει τι(
τις Γενικές Συνελεύσεις των τμημάτων…και ρωτάμε εμείς;…Μόνες τους οι Γ.Σ δεν μπορούν να συντονιστούν και να συζητήσουν το θέμα…; Και ρωτάμε κάτι ακόμα, μήπως οι κύριοι και οι κυρίες εκεί στη Σύγκλητο ξέχασαν ότι εκπροσωπούν ένα τμήμα, μία σχολή, κάποιους φοιτητές, κάποιους καθηγητές, μία κοινωνία, πριν ψηφίσουν… ότι ψήφισαν…Εκείνους τους ρώτησαν…(
. Θα τους ρωτήσουν άραγε ποτέ; Και συνεχίζουμε…ποιοι θα συντονίζουν την επιτροπή;…η οποία θα αποτελείται από τους υπέρμαχους της αναδιάρθρωσης στη Παιδεία, τους υπέρμαχους στην ίδρυση των ΙΔΒΕ, ούτε ο αντίλογος δεν θα ληφθεί υπόψη, μπορεί να μην ακουστεί ποτέ…και το ποιο σημαντικό στο πανεπιστήμιο μας οι περισσότεροι σύλλογοι φοιτητών είναι κατά της ίδρυσης ΙΔΒΕ.
Εμείς όμως θα φωνάξουμε δυνατά, στην ανάγκη θα πάρουμε και ντουντούκα…για να μας ακούσουν, γιατί αυτά που αυτοί αποφασίζουν αφορούν πρώτα εμάς και εμάς δεν μας ακούν, εμάς δεν μας ρωτούν, μαζί μας δεν κάνουν διάλογο.
Οι φοιτητές σήμερα θα πρέπει να αναγιγνώσκουν την κοινότητα συμφερόντων και την αναγκαιότητα σύναψης συμμαχιών με όλους τους φοιτητικούς συλλόγους που και αυτοί εναντιώνονται με συγκρουσιακό τρόπο στις αλλαγές που φέρει η εκπαιδευτική μεταρρύθμιση. Με αυτό τον τρόπο, μέσα από τις συμμαχίες και τις ρήξεις, θα γίνει εφικτή μια συνολικότερη τοποθέτηση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των φοιτητών σε κοινωνική αναφορά και κλίμακα.
Θα αγωνιστούμε για την ανασυγκρότηση του συλλόγου φοιτητών στην κατεύθυνση ενός σωματείου που να περιφρουρεί τα ακαδημαϊκά και εργασιακά συμφέροντα και δικαιώματα μιας πολύ μεγάλης μερίδας νεολαίας στα πλαίσια μιας δημόσιας δωρεάν ανοιχτής παιδείας, που να εξυπηρετεί την ανάγκη κοινωνικής χειραφέτησης των λαϊκών στρωμάτων. Για την προάσπιση των δικαιωμάτων και συμφερόντων των φοιτητών του Πανεπιστήμιου Αιγαίου σε μια κατεύθυνση αριστερή, δημοκρατική και λαϊκή. Επιδιώκουμε συμμαχίες με τους φοιτητικούς συλλόγους και τους συλλόγους των υπόλοιπων Πανεπιστημίων της Χώρας μας.
ΑΠΑΙΤΟΥΜΕ:
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ ΓΙΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ-ΙΔΒΕ
ΚΑΤΑΡΓΗΣΗ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΟΑΤΑΠ Ν.3328/05
ΔΗΜΟΣΙΑ ΚΑΙ ΔΩΡΕΑΝ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ
ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΓΙΑ ΤΙΣ ΑΝΑΓΚΕΣ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΚΑΙ ΟΧΙ ΤΗΣ ΚΕΡΔΟΦΟΡΙΑΣ
‘’Να θυμάσαι πάντα ότι τα θαυμαστά πράγματα που μαθαίνεις στο σχολείο σου είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας πολλών γενεών από κάθε χώρα της γης που έγινε με συνδυασμό και άπειρο κόπο. Όλα αυτά σου προσφέρονται σαν μία κληρονομιά που θα τη δεχτείς για να την τιμήσεις, να την πλουτίσεις και μία μέρα με πίστη να παραδώσεις στα παιδιά σου’’.
Α. Αϊνστάιν
Φοι.Κι.Α
Φοιτητική Κίνηση Ανεξάρτητων
Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας
E-mail:
foikia ΣΤΟ gmail ΤΕΛΕΙΑ com
