Τί είναι το Αποθετήριο και η έννοια του Mirror (Καθρέφτης);
Ο όρος Mirror (Καθρέφτης) στην επιστήμη των υπολογιστών χρησιμοποιείται για να δηλώσει πως ένα σύνολο δεδομένων είναι ακριβώς ίδιο με ένα άλλο (το ένα είναι καθρέφτης του άλλου). Στο διαδίκτυο, ένα mirror site είναι ένα ακριβές αντίγραφο κάποιου άλλου site και χρησιμοποιείται ως βοηθητικό ούτως ώστε να μην υπερφορτώνεται το αυθεντικό. Συναντάται κυρίως σε sites που έχουν μεγάλη κίνηση ή προσφέρουν αρκετά αρχεία για κατέβασμα από τους χρήστες. Ένα mirror site λέγεται ότι είναι ζωντανό (live mirror) όταν αναβαθμίζεται αυτόματα στην περίπτωση που αναβαθμιστεί το αυθεντικό site.
Η τεχνική αυτή επιτρέπει στους χρήστες να κατεβάζουν τα αρχεία που περιέχει ένα site πολύ πιο γρήγορα. Εάν για παράδειγμα ένα site που βρίσκεται στην Αγγλία αποφασίσει να εγκαταστήσει έναν mirror του στην Ελλάδα, τότε οι Έλληνες χρήστες θα κατεβάζουν τα αρχεία του site από τον ελληνικό mirror server και όχι από τον αυθεντικό server. Με τον τρόπο αυτό μπορούν να επιτευχθούν πολύ υψηλότερες ταχύτητες μεταφοράς των αρχείων.
Ένα πολύ δημοφιλές site μπορεί να δημιουργήσει καθρέφτες του (mirror sites) για σωστότερη κατανομή φορτίου. Για παράδειγμα, εάν μία διανομή Linux διατίθεται για κατέβασμα σαν ένα μεγάλο αρχείο iso, τότε συμφέρει να δημιουργηθούν διάφορα mirror sites σε πολλές χώρες ούτως ώστε ο κεντρικός server να μην καταστεί μή διαθέσιμος από τις εκατοντάδες αιτήσεις που θα δεχθεί, αλλά το φορτίο αυτό να κατανεμηθεί κατάλληλα.
Τι είναι το Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα;
Ο όρος «Ελεύθερο Λογισμικό / Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα» (ΕΛ/ΛΑΚ) ομαδοποιεί το Ελεύθερο Λογισμικό (ΕΛ) και το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα (ΛΑΚ). Ως σύνολο περιγράφει λογισμικό το οποίο διατίθεται με ειδικές άδειες οι οποίες επιτρέπουν στους χρήστες να μελετήσουν, να τροποποιήσουν και να βελτιώσουν το λογισμικό. Ο τεχνικός τρόπος με τον οποίο επιτυγχάνεται αυτό είναι η διαθεσιμότητα του πηγαίου κώδικα από αποθετήρια (source code repositories). Οι αντίστοιχοι αγγλικοί όροι είναι Free Software και Open Source Software ενώ η ομαδοποίηση αναφέρεται συνήθως ως FOSS (Free and Open Source Software) ή FLOSS (Free/Libre/Open Source software).
Οι όροι αυτοί δεν αναφέρονται σε λογισμικό που διατίθεται δωρεάν (freeware) καθώς το ελεύθερο λογισμικό/λογισμικό ανοικτού κώδικα μπορεί να έχει (μεγάλη) τιμή πώλησης, ενώ αντίθετα υπάρχουν πολλά πακέτα «δωρεάν» λογισμικού των οποίων ο πηγαίος κώδικας είναι μη προσβάσιμος σε άτομα εκτός της εταιρείας παραγωγής. Στον αντίποδα βρίσκεται το «κλειστό» (closed source) ή «ιδιοταγές» (proprietary) λογισμικό, του οποίο ο πηγαίος κώδικας παραμένει κρυφός σε τρίτα άτομα (συμπεριλαμβανομένων των χρηστών του λογισμικού).
Οι δύο αυτές ομάδες (Ελεύθερο Λογισμικό & Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα) περιγράφουν λογισμικό με παρόμοια μοντέλα ανάπτυξης και διάθεσης. Η κύρια διαφορά είναι ότι ο όρος Ελεύθερο Λογισμικό εστιάζει στις ελευθερίες που παρέχονται στο χρήστη μέσω της αδειοδότησης, ενώ το Λογισμικό Ανοικτού Κώδικα δίνει έμφαση στο τεχνικό σημείο της διαθεσιμότητας του πηγαίου κώδικα και της δυνατότητας συνεργατικής ανάπτυξης. Από νομική άποψη, αυτές οι διαφορετικές προτεραιότητες εκφράζονται με χρήση αντίστοιχων αδειών χρήσης του λογισμικού. Για παράδειγμα, το Ελεύθερο Λογισμικό διατίθεται με άδεια που εξασφαλίζει τις ελευθερίες προς το χρήστη και απαγορεύει τον περιορισμό τους.
Αν και οι περισσότεροι άνθρωποι διατυπώνουν στους όρους «Ελεύθερο» και «Ανοικτό» λογισμικό αναφερόμενοι στο ίδιο πράγμα, υπάρχει μια μικρή ιδεολογική διαφορά ανάμεσα σε αυτά τα δύο. Σύμφωνα με το Free Software Foundation, οι ελευθερίες που δίνει μια άδεια χρήσης λογισμικού είναι οι εξής:
Η ελευθερία να τρέξεις το πρόγραμμα, για οποιονδήποτε σκοπό (freedom 0)
Η ελευθερία να διαβάσεις ή να τροποποιήσεις τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος (και κατά συνέπεια και το ίδιο το πρόγραμμα) για ιδιωτική χρήση (freedom 1)
Η ελευθερία του να αντιγράψεις το αρχικό πρόγραμμα και να το δώσεις σε κάποιον τρίτο (freedom 2)
Η ελευθερία του να μπορείς να δημοσιοποιείς τροποποιημένες και βελτιωμένες εκδόσεις του προγράμματος σε τρίτα άτομα (freedom 3)
Οι περισσότερες EULA (End-User Licence Agreement) των ιδιοταγών προγραμμάτων δίδουν μόνο την ελευθερία (0) και απαγορεύουν ρητά ως ποινικό αδίκημα κατά πνευματικής ιδιοκτησίας τις υπόλοιπες. Θεωρητικά, οποιοδήποτε πρόγραμμα δίδει και την ελευθερία (1) θεωρείται ότι εμπίπτει στην κατηγορία του ανοικτού λογισμικού (ή λογισμικού ανοικτού κώδικα, open source software), άσχετα με το εάν επιτρέπει τις ελευθερίες (2) και (3). Τα προγράμματα τα οποία δίνουν και τις τέσσερις ελευθερίες χρήσης ανήκουν στο ελεύθερο λογισμικό (free software). Στην πράξη τώρα, η συντριπτική πλειονότητα των προγραμμάτων ανοικτού κώδικα είναι και ελεύθερα, δηλαδή επιτρέπουν (υπό κάποιους όρους) στον χρήστη να τροποποιήσει τον πηγαίο κώδικα του προγράμματος και να τον δώσει σε τρίτα άτομα. Ελάχιστα είναι τα προγράμματα που παρέχουν μεν τον πηγαίο τους κώδικα, απαγορεύουν δε τη δημοσίευσή του (αυτούσιου ή τροποποιημένου) σε τρίτους. Για τον λόγο αυτό, οι όροι «ελεύθερο» και «ανοικτό» λογισμικό έχουν γίνει πλέον σχεδόν συνώνυμοι.
Το Αποθετήριο Ελεύθερου & Ανοιχτού Λογισμικού (FOSS) της πύλης της κοινότητας My.Aegean.gr αποτελεί υποδομή οργανωμένου ψηφιακού περιεχομένου, που παρέχει ανοικτή διαδικτυακή πρόσβαση μέσω φιλοξενίας δημοφιλών πακέτων λογισμικού. Η υπηρεσία είναι ενεργή από το Δεκέμβριο του 2014 και λειτουργεί με τη λογική «καθρεφτισμού» δημοφιλών πακέτων λογισμικού που είναι διαθέσιμα ως Ελεύθερο/Ανοιχτό Λογισμικό. Κάνουμε προσπάθεια ώστε να υπάρχει ορθή αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων και να υπάρχει άμεση συνεργασία-δικτύωση με τις αντίστοιχες κοινότητες FOSS που παρέχουν το Λογισμικό αυτό, ώστε να είναι εφικτή η παρακολούθηση και ορθή αξιοποίηση των mirroring services.
Για παράδειγμα, το Δεκέμβριο του 2014 ξεκίνησε η υπηρεσία υποστηρίζοντας όλα τα πακέτα λογισμικού του Apache Software Foundation, και αποτελέσαμε τον 7ο (πλέον, 4ο) mirror server στην Ελλάδα.
Είναι ένα έμπρακτο, συνεχές και εύρωστο πλαίσιο συνεργασίας που προσφέρει ένα μέρος πόρων στις κοινότητες Ελεύθερου-Ανοιχτού Λογισμικού προάγοντας την ιδέα της αλληλοπροσφοράς ώστε να είναι διαθέσιμη η πνευματική δημιουργική δουλειά για άμεση χρήση, για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Η προσφορά αυτή γίνεται -προφανώς- χωρίς κανένα χρηματικό / κερδοσκοπικό όφελος.
