Από τον ερχόμενο Σεπτέμβριο το υπουργείο Παιδείας θα ξεκινήσει την προώθηση των προτάσεών του για έναν νέο νόμο-πλαίσιο - άλλωστε είναι κάτι που σχεδιάζεται τον τελευταίο χρόνο.
Μέχρι τώρα, μόνον ασαφείς πληροφορίες για τις γενικές κατευθύνσεις των αλλαγών είναι διαθέσιμες μέσω των ΜΜΕ. Ενδεικτικά, δύο ρεπορτάζ τέτοιου τύπου που δημοσιεύτηκαν πρόσφατα εδώ κι εδώ.
Πρόκειται για το προεδρικό διάταγμα που δημοσιεύτηκε τον Νοέμβριο του 2008. Λόγω αντιδράσεων δεν υιοθετήθηκε από πολλά ιδρύματα, τα οποία εξακολουθούν να διατηρούν τους δικούς τους εσωτερικούς κανονισμούς.
Αναμένοντας την ψήφιση του νομοσχεδίου για τη Δια Βίου Εκπαίδευση (προς το παρόν μπορείτε να δείτε το προσχέδιο στο topic Θέματα μεταγγραφών), σε συνδυασμό με τις επικείμενες αλλαγές στη δομή των ακαδημαϊκών ιδρυμάτων και το νέο σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων.
Σύνδεση Tριτοβάθμιας εκπαίδευσης με δομές Μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης (ΙΕΚ, Κέντρα Μεταλυκειακής Εκπαίδευσης, Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών, Σχολεία Δεύτερης Ευκαιρίας) μέσω ειδικών προγραμμάτων σπουδών και εκπαιδευτικών πιστωτικών μονάδων.
Με το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Παιδείας για τη Διά Βίου Μάθηση που παρουσιάστηκε χθες:
• Αναμορφώνεται το καθεστώς οργάνωσης, διαχείρισης και λειτουργίας των Ινστιτούτων Επαγγελματικής Κατάρτισης τα οποία αναβαθμίζονται και υπάγονται πλέον στη Γενική Γραμματεία Διά Βίου Μάθησης, ενώ θα δίδουν και υποτροφίες σε σπουδαστές τους.
• Δίδονται υποτροφίες 40 εκατ. ευρώ για αρχική επαγγελματική κατάρτιση σε σπουδαστές δημοσίων και ιδιωτικών ΙΕΚ, 25 εκατ. ευρώ για την ενθάρρυνση της νεανικής επιχειρηματικότητας και 10 εκατ. ευρώ για εκπαίδευση μεταναστών στην ελληνική γλώσσα.
• Διευρύνεται ο ρόλος του Εθνικού Κέντρου Πιστοποίησης Δομών Διά Βίου Μάθησης (ΕΚΕΠΙΣ) που αναλαμβάνει πλέον την πιστοποίηση προγραμμάτων και εκπαιδευτών καθώς και την αδειοδότηση γενικότερα των φορέων μη τυπικής εκπαίδευσης.
• Καθιερώνεται Ηλεκτρονικό Μητρώο Διά Βίου Μάθησης όπου θα εγγράφονται οι ενδιαφερόμενοι με αίτησή τους, ενώ θεσπίζονται κίνητρα για την ανάπτυξη της διά βίου μάθησης, με σημαντικότερο τη νέα δυνατότητα που παρέχει ο νόμος, αναγνώρισης, άθροισης και μεταφοράς πιστωτικών μονάδων μεταξύ συστημάτων τυπικής και μη τυπικής εκπαίδευσης.
• Σύμφωνα με τις μεταβατικές διατάξεις του νομοσχεδίου καθιερώνεται και το αποδεικτικό γλωσσομάθειας για αλλοδαπούς, ενώ στις διατάξεις αυτές περιλαμβάνονται η οργάνωση και η λειτουργία ζωνών εκπαιδευτικής προτεραιότητας που αφορά περιοχές με χαμηλούς μορφωτικούς δείκτες.
Παράθεση:Το σύνολο των φοιτητών μεταπτυχιακού κύκλου διπλασιάστηκε.
Σε όλα τα ΑΕΙ σημειώθηκε αύξηση και σε ορισμένα ο αριθμός τους πολλαπλασιάστηκε. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας (εξαπλασιασμός), Μακεδονίας (σχεδόν πενταπλασιασμός) και Χαροκόπειο και Ιόνιο (τετραπλασιασμός).
Το σύνολο των φοιτητών για μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης (ΜΔΕ - master) υπερδιπλασιάστηκε. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στα Πανεπιστήμια Αιγαίου (δεκαεξαπλασιασμός!) και Θεσσαλίας (υπερεπταπλασιασμός).
Το σύνολο των φοιτητών για διδακτορικό δίπλωμα σημείωσε επίσης αύξηση, αλλά μικρότερη από εκείνη των φοιτητών για μεταπτυχιακό τίτλο. Οι μεγαλύτερες αυξήσεις σημειώθηκαν στα Πανεπιστήμια Θεσσαλίας (εξαπλασιασμός), Θράκης (σχεδόν πενταπλασιασμός) και Χαροκόπειο (πενταπλασιασμός).
Εξαιτίας των μεταβολών αυτών σημειώθηκε μια μικρή αποκέντρωση των μεταπτυχιακών φοιτητών από τα ΑΕΙ της Αττικής και (περισσότερη) από τα ΑΕΙ της Θεσσαλονίκης προς εκείνα της λοιπής χώρας. Παρ΄ όλα αυτά, σχεδόν τα 2/3 του συνόλου των μεταπτυχιακών φοιτητών φοιτούσαν (ή ήταν εγγεγραμμένοι) στα ΑΕΙ της Αττικής και της Θεσσαλονίκης.
Χ.Κάτσικας έγραψε:
Είναι πλέον ορατό διά γυμνού οφθαλμού ότι ένα νέο τοπίο έχει δημιουργηθεί στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση. Μια νέα οροφή, της οποίας τα θεμέλια και η γεωγραφική εξάπλωση δημιουργούν σταθερά έναν δεύτερο κύκλο σπουδών.
Πρόκειται για μια αναδυόμενη πραγματικότητα, όπου οι προπτυχιακές σπουδές αποτελούν πλέον τον πρώτο κύκλο σπουδών στον οποίο συσσωρεύεται μια χαμηλής ποιότητας μαζική εκπαίδευση, χωρίς πόρους και υποδομές, αποκομμένη αναγκαστικά από το οξυγόνο της βασικής έρευνας και λειτουργικά προσαρμοσμένη στις φθηνότερες και προφανώς αναποτελεσματικότερες μορφές διδασκαλίας. Πάνω από τον πρώτο κύκλο έχει ήδη συγκροτηθεί (και συνεχώς ενισχύεται) ο δεύτερος κύκλος σπουδών, που δεν είναι άλλος από τον «γαλαξία» των μεταπτυχιακών προγραμμάτων με επιλογή φοιτητών και δίδακτρα.
Ουσιαστικά έχουν καθιερωθεί δύο πανεπιστήμια: ένα προπτυχιακό και ένα πανεπιστήμιο... μεταπτυχιακών προγραμμάτων.
A.Διαμαντοπούλου έγραψε:
Υπάρχουν τρεις βασικοί άξονες στους οποίους προτείνουμε να βασιστεί ο διάλογος και είναι αντίστοιχα τρεις ενότητες, τρεις ομάδες που θα λειτουργούν στο Υπουργείο.
__ Ο πρώτος άξονας αφορά στη νέα ταυτότητα της Ανώτατης Εκπαίδευσης, τη νέα ταυτότητα του Πανεπιστημίου, τη νέα ταυτότητα του Τεχνολογικού Ιδρύματος, με σεβασμό και κύρος. Αυτό περνάει μέσα από το νέο μοντέλο διοίκησης και λειτουργίας των Ιδρυμάτων της Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης.
• Προτείνουμε την υιοθέτηση ενός μοντέλου διεθνούς πρακτικής, του Συμβουλίου Διοίκησης.
Το Συμβούλιο Διοίκησης, στο οποίο συμμετέχουν πανεπιστημιακές δυνάμεις από το Πανεπιστήμιο αλλά και από την κοινωνία, μπορεί να υποκαταστήσει μέρος των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου, δηλαδή ζητήματα που αφορούν στη διοίκηση, στον προϋπολογισμό ή στο στρατηγικό σχεδιασμό. Βεβαίως οι ακαδημαϊκές υποθέσεις είναι αυστηρά θέμα του Πρύτανη, της Συγκλήτου, των νέων μορφών-θεσμών, τους οποίους θα προτείνουμε και θα αναπτύξουμε.
• Το δεύτερο σημαντικό στοιχείο είναι η διαδικασία της αξιολόγησης.
Έχουμε μια πρώτη εμπειρία, ο Πρόεδρος της Αρχής Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ) θα μας δώσει και στοιχεία. Θεωρούμε ότι είναι η στιγμή να παρέμβουμε και να κάνουμε πιο οργανωμένη και σαφή την αξιολόγηση και βεβαίως κατανοούμε όλοι ότι μιλούμε για εξωτερική πλέον αξιολόγηση και να τη συνδέσουμε με συγκεκριμένους δείκτες. Είναι πολύ σημαντικό να συζητήσουμε τη μετάβαση από τη διασφάλιση ποιότητας των προγραμμάτων σπουδών στην πιστοποίηση των σπουδών, στην πιστοποίηση των Ιδρυμάτων από εμπειρογνώμονες με διεθνή σύνθεση.
• Η οικονομική αυτοτέλεια.
Συζητούμε για τη διαχείριση των οικονομικών των Πανεπιστημίων, περιλαμβανομένης και της μισθοδοσίας, ώστε να υπάρχει βεβαίως ένα όριο, αλλά από εκεί και πέρα να μπορούν τα Πανεπιστήμια να προσελκύουν υψηλού κύρους εκπαιδευτικούς και να αποφασίζουν τη δική τους πολιτική.
• Θα έλεγα ως αρχή ότι πρέπει να αποφύγουμε τη λογική της ομοιομορφίας, να φέρουμε την πολυτυπία στα Ιδρύματα.
Και πάλι δεν είναι εύκολο μέσα από το πλαίσιο που θέτει το Σύνταγμα, αλλά είναι μία αδήριτη ανάγκη. Δεν μπορεί να έχει το ίδιο πλαίσιο και την ίδια λειτουργία το Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης με τις εκατοντάδες χιλιάδες φοιτητές, το Πανεπιστήμιο του Αιγαίου, το Τεχνολογικό Ίδρυμα της Ηπείρου ή το Πολυτεχνείο της Κρήτης. Η πολυτυπία είναι ίσως από τα μεγαλύτερα στοιχήματα, ώστε μέσα σε ένα γενικό πλαίσιο να μπορούν τα Πανεπιστήμια να προσαρμόζουν τα προγράμματά τους και τη λειτουργία τους στις ιδιαίτερες ανάγκες τους.
__ Ο δεύτερος άξονας είναι η νέα ταυτότητα για το φοιτητή: σπουδές με αξία.[...]
Πολύ επιγραμματικά θα αναφερθώ σε 14 ενότητες, οι οποίες πρέπει να είναι τα ζητήματα που θα συζητήσουμε για το νέο νόμο:
• Πρώτο σημαντικό, πηγαίνουμε από το Τμήμα στη Σχολή.
Η είσοδος γίνεται στη Σχολή και δίνει τη δυνατότητα της επιλογής στα παιδιά, στους νέους φοιτητές: θέσπιση δηλαδή της βασικής ακαδημαϊκής μονάδας που θα απονέμει τα πτυχία.
• Σύνδεση των προγραμμάτων της Διά Βίου Μάθησης με τα Ανώτατα Ιδρύματα. Η σύνδεση της Διά Βίου με τα Ανώτατα Ιδρύματα είναι ένα από τα «εκ των ων ουκ άνευ» διακυβεύματα.
• Έμφαση στο διεπιστημονικό χαρακτήρα των προγραμμάτων σπουδών και σε προπτυχιακό και σε μεταπτυχιακό επίπεδο.
• Νέος σχεδιασμός για το συντονισμό των μεταπτυχιακών προγραμμάτων, με στόχο τη διεπιστημονικότητα.
• Οργάνωση και ακαδημαϊκή συνέχεια των προγραμμάτων σπουδών, επιλογή συστήματος τρόπου εφαρμογής και διασφάλισης της αξιοπιστίας τους.
• Πιστοποίηση και αξιολόγηση των προγραμμάτων σπουδών.
• Σύστημα πιστοποίησης όλων των προγραμμάτων σπουδών.
• Υιοθέτηση του ψηφιακού συγγράμματος, που θα είναι ελεύθερα διαθέσιμο στο διαδίκτυο.[...]
• Σπουδές κατ΄ έτος, κατ΄ εξάμηνο, προαπαιτούμενα, όλα αυτά που πρέπει να συνδέονται σε κάθε Σχολή με τον τρόπο και τη λειτουργία του προγράμματος σπουδών.
• Αλλαγή του σημερινού συστήματος διδασκαλίας και εξεταστικών περιόδων, που έχει μετατρέψει πολλά από τα Ιδρύματά μας σε εξεταστικά κέντρα.
• Aλλαγή του τρόπου διδασκαλίας στην τάξη. Νομίζω ότι είμαστε από τις τελευταίες χώρες στην Ευρώπη αυτή τη στιγμή που η διδασκαλία γίνεται σε αμφιθέατρα από την έδρα με διαλέξεις.
• Υιοθέτηση και εφαρμογή του ευρωπαϊκού συστήματος ECTS με βάση τις διδακτικές μονάδες.
• Αναδιάρθρωση του θεσμού της πρακτικής άσκησης.
• Οργάνωση Κέντρων Αριστείας και μέσω συνεργασίας μεταξύ των ιδρυμάτων.
__ Ο τρίτος άξονας είναι η νέα ταυτότητα για τους καθηγητές.
Διεθνής αναγνωρισιμότητα, καταξίωση και διάκριση. Η διεθνοποίηση σημαίνει να δώσουμε περισσότερη Ελλάδα στον κόσμο και να ελκύσουμε περισσότερο κόσμο στην Ελλάδα. Αυτή είναι μια σπουδαία πρόκληση πάνω από όλα για τους πανεπιστημιακούς δασκάλους, αφού αυτοί καλούνται να μπουν μπροστά σε αυτήν τη μεγάλη προσπάθεια.
Η πρόσφατη ανακοίνωση του Εθνικού Συμβουλίου Έρευνας και Τεχνολογίας, στην οποία συμμετέχουν μερικοί από τους λαμπρότερους Έλληνες στον κόσμο, αναδεικνύει το πόσο μπορούμε να φέρουμε στην Ελλάδα τους διαπρεπείς Έλληνες.
Γίνεται της μουρλής στην Παιδεία. Αυτό που μου τη σπάει πιο πολύ όμως είναι ότι έπεσε νέκρα και γενικά όλοι είναι κάπως φοβισμένοι για να μη πω χεσμένοι!
Πάνε να περάσουν τα πάντα έτσι για το χαβαλέ τώρα που μπορούν! Και μπορούν γιατί δεν κουνιέται φύλλο, μόνο κάτι οργανωμένες φιέστες κομματικές και εργατοπατερικές. Ξυπνάτε γιατί το πανεπιστήμιο θα γίνει πέρα ως πέρα χωράφι των αφεντικών!!!
Στην ουσία πρόκειται για την πρώτη μορφή του νομοσχεδίου -πιθανότατα θα υπάρξουν ορισμένες αλλαγές- που θα κατατεθεί από το υπουργείο στους επόμενους μήνες.
