Πρόκειται για μια μορφή διαταραχής της διατροφής κατά την οποία ο ασθενής που υποφέρει, διακατέχεται από ένα έντονο φόβο πρόσληψης βάρους. Για αυτό το λόγο περιορίζει το φαγητό που τρώει.
Η νευρική ανορεξία είναι πάθηση που επηρεάζει κυρίως κορίτσια και νεαρές γυναίκες. Συνήθως η πάθηση αρχίζει κατά την εφηβική ηλικία.
Χαρακτηριστικά το κορίτσι ή η γυναίκα που υποφέρει έχει μικρό βάρος σώματος, δεν θέλει να έχει ένα κανονικό για το ύψος της βάρος, έχει μια εξαιρετικά μεγάλη φοβία του να γίνει παχουλή, πιστεύει ότι είναι παχουλή ακόμη και όταν είναι πολύ λεπτή και δεν έχει παρουσιάσει έμμηνο ρύση για τρεις συνεχόμενες περιόδους στις περιπτώσεις που ήδη η περίοδος έχει αρχίσει. Οι γυναίκες που πάσχουν από τη νευρική ανορεξία αισθάνονται ένα έντονο φόβο για να παχύνουν και συνεχώς ασχολούνται με το πως θα χάσουν βάρος.
Επιπρόσθετα αυτή που πάσχει μιλά συνεχώς για θέματα βάρους και φαγητού, δεν τρώει μπροστά σε άλλους, αποφεύγει τις κοινωνικές σχέσεις και συχνά η συμπεριφορά της χαρακτηρίζεται από αλλαγές της διάθεσης και κατάθλιψη. Παρά το γεγονός ότι η νευρική ανορεξία μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες εντούτοις είναι συχνότερη στην εφηβική ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ 13 και 20 ετών.
Σε αρκετές περιπτώσεις η ασθενής ήταν ένα παιδί που ήταν αρχικά υπέρβαρο και έτσι θεωρεί την στέρηση τροφής δια μέσου μιας δίαιτας σαν μια λογική συμπεριφορά. Συχνά μπορεί να υπήρχε ένα στρες μέσα στην οικογένεια το οποίο να επιτάχυνε την εξέλιξη. Υπάρχουν οικογένειες στις οποίες οι διαταραχές της διατροφής είναι συχνότερες αλλά είναι πιθανόν ότι υπάρχει στην κατάσταση αυτή και μια γενετική συνιστώσα.
Η απώλεια βάρους μπορεί να είναι πολύ σημαντική και το ποσοστό θνησιμότητας που παρατηρείται στη νόσο αυτή ανέρχεται στο 20%. Σημειώστε ότι η νευρική ανορεξία έχει ένα από τα ψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας των ψυχικών νόσων.
Έχουν περιγραφεί δύο τύποι νευρικής ανορεξίας. Στον ένα τύπο οι περιπτώσεις ανορεξίας χαρακτηρίζονται από στέρηση φαγητού (ανορεξία περιοριστικού τύπου). Στο δεύτερο τύπο, χαρακτηρίζονται από περιόδους στέρησης που εναλλάσσονται από επεισόδια βουλιμίας με υπερφαγία που ακολουθούνται όμως από προκλητούς εμετούς (ανορεξία περιοριστικού - βουλιμικού τύπου).
Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα;
Η υπερβολική μείωση του βάρους με μεγάλη ισχνότητα είναι πολύ συχνή. Οι ασθενείς προσπαθούν να το καλύψουν και παρά την ισχνότητά τους λένε ότι νιώθουν υπέρβαρες, ότι δεν είναι ελκυστικές, ότι αισθάνονται φοβισμένες και παγιδευμένες. Ασχολούνται συχνά με τη μέτρηση των θερμίδων, τυχαίνει να κάνουν εμετούς μετά από τα γεύματα και παίρνουν καθαρτικά ή διουρητικά.
Η νευρική ανορεξία μπορεί να συνοδεύεται κάποτε με επεισόδια βουλιμίας κατά τα οποία οι ασθενείς αρχίζουν να τρώνε υπερβολικά και μετά κάνουν εμετό. Αισθάνονται στη συνέχεια ενοχές για την πράξη τους αυτή. Οι ασθενείς με την πάθηση αυτή, διακατέχονται από συνεχείς σκέψεις για τη σωματική τους εικόνα, για το βάρος τους, για το φαγητό και τις θερμίδες. Υποφέρουν από την κατάσταση και μάλιστα ο ύπνος τους μπορεί να διαταράσσεται από όνειρα που έχουν σχέση με τη διατροφή, τη διαδικασία του φαγητού και την σωματική εξάσκηση.
Οι επιπλοκές που μπορούν να παρουσιάσουν οι ασθενείς είναι ο χαμηλός καρδιακός σφυγμός, η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η μείωση της παραγωγής των σεξουαλικών ορμονών, οι ανωμαλίες της περιόδου τις γυναίκες. Σε περίπτωση που ο ασθενής είναι άνδρας μπορεί να υπάρχει απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος και εκδήλωση σεξουαλικής ανικανότητας.
Είναι σημαντικό η νευρική ανορεξία να διαχωρίζεται από άλλες σωματικές ασθένειες που έχουν ανάλογη κλινική εικόνα όπως για παράδειγμα ο υπερθυροϊδισμός, ο διαβήτης, ασθένειες του πεπτικού συστήματος, και ορμονικές διαταραχές. Επίσης ορισμένες ψυχιατρικές παθήσεις όπως η κατάθλιψη μπορούν να συνοδευτούν από σοβαρή απώλεια βάρους.
Για αυτούς τους λόγους, μια λεπτομερής κλινική εξέταση, η λήψη του ιστορικού και οι συμπληρωματικές εξετάσεις βοηθούν στο να τοποθετηθεί ορθά η διάγνωση και να διαχωριστεί από τις άλλες παθήσεις που μπορούν να προσομοιάζουν με την νευρική ανορεξία. Επίσης η κλινική διερεύνηση θα μπορέσει να εκτιμήσει την καχεξία και το πόσο υποσιτιζόμενος είναι ο ασθενής. Ταυτόχρονα θα μπορέσει να δείξει εάν έχουν εγκατασταθεί άλλες βιοχημικές ή ορμονικές ανωμαλίες.
Η αιτία που προκαλεί τη νευρική ανορεξία δεν είναι γνωστή. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχει αιτιολογική θεραπεία που προσφέρει ίαση στην πάθηση. Όμως η νευρική ανορεξία προκαλεί το μεγαλύτερο αριθμό θανάτων από όλες τις ψυχιατρικές παθήσεις.
Ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Pittsburgh των Ηνωμένων Πολιτειών, στην προσπάθεια τους να ανακαλύψουν τις αιτίες της νευρικής ανορεξίας, εξέτασαν τον εγκέφαλο γυναικών με νευρική ανορεξία και συγκρίναν τα ευρήματα με ανάλογα αποτελέσματα από γυναίκες χωρίς νευρική ανορεξία. Τα συμπεράσματα των ερευνητών ήταν ότι η νευρική ανορεξία σχετίζεται με διαταραχές στο μεταβολισμό της σεροτονίνης. Είναι πιθανόν ότι οι ανωμαλίες με χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης, οδηγούν σε αυξημένο άγχος που με τη σειρά του μπορεί να είναι αιτία έναρξης της νευρικής ανορεξίας.
Η σεροτονίνη είναι σημαντικός νευροδιαβιβαστής στον εγκέφαλο. Η δράση της σχετίζεται με την ψυχική διάθεση, την κατάθλιψη και τις αγχώδεις καταστάσεις. Οι υποδοχείς των εγκεφαλικών κυττάρων για τη σεροτονίνη βρέθηκαν να έχουν ρόλο στη διατροφική συμπεριφορά και στο άγχος.
Πρόγνωση
Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές ψυχιατρικού τύπου με κατάθλιψη, αγχώδεις καταστάσεις και έμμονες βασανιστικές καταναγκαστικές διαταραχές. Περίπου στο 50% των περιπτώσεων επιτυγχάνεται ανάκτηση και διατήρηση ενός ικανοποιητικού βάρους σώματος. Σε ένα ποσοστό της τάξης του 10 έως 20% υπάρχουν συνεχιζόμενα προβλήματα για πολλά χρόνια.
Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θανάτου στην ασθένεια αυτή. Έχει ένα από τα ψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας των ψυχικών ασθενειών και περιγράφεται μια θνησιμότητα της τάξης του 20%. Η πρόγνωση είναι καλύτερη στις περιπτώσεις εκείνες όπου η έναρξη της ασθένειας γίνεται νωρίς, κατά την εφηβεία, με μια σύντομη αρχική φάση της ασθένειας. Επίσης η γρήγορη, ολοκληρωμένη και αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση όπως επίσης και το κατάλληλο υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον συντείνουν στην επιτυχή αποθεραπεία και στην καλή πρόγνωση.
Θεραπεία
Η νευρική ανορεξία είναι μια ασθένεια που βασανίζει τους ασθενείς και το περιβάλλον τους. Χρειάζονται χρόνια μιας προσεκτικής ολοκληρωμένης προσέγγισης για να καταφέρει ο ασθενής να νικήσει την κατάσταση αυτή.
Η πρώτη προσπάθεια που γίνεται έχει στόχο να αποκαταστήσει το φυσιολογικό βάρος του ασθενούς. Η προσπάθεια γίνεται ενώ ο ασθενής είναι σπίτι του. Όμως εάν η απώλεια βάρους είναι υπερβολική ή ακόμη εάν έχουν εκδηλωθεί και άλλες ανωμαλίες που προκύπτουν τότε ο ασθενής μπορεί να εισαχθεί στο νοσοκομείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Η αποκατάσταση του βάρους σώματος μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους. Η ξεκούραση στο κρεβάτι, η χορήγηση γευμάτων στο νοσοκομείο με ιατρική φροντίδα και η παρακολούθηση από διαιτολόγο μπορούν να βοηθήσουν. Σε μερικές περιπτώσεις ορισμένα φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμα. Όταν το βάρος σώματος βελτιωθεί, μπορεί να αρχίσει και η ψυχοθεραπεία με τον ασθενή και την οικογένειά του. Ο στόχος είναι να γίνουν κατανοητοί οι μηχανισμοί που οδηγούν στην ανορεξία και να βοηθηθεί ο ασθενής να καταστεί ανεξάρτητος.
Ευχαριστούμε τον "Αιγαιακό Πανεπιστημιακό Αθλητισμό" και τον υπεύθυνο αυτού κ. Μαστρογιαννόπουλο Δ. Νικόλαο Ms'c, Ε.Ε.ΔΙ.Π. Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού, για την παραχώρηση του άρθρου.
Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ: http://www.aegean.gr/sports/
Πηγές εικόνων (επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean): (Kilikin@Kia), (crossfire), ([©]efenzi)