Με αφορμή της επετείου της εργατικής πρωτομαγιάς, θεώρησα σκόπιμο να γίνει μια μικρή αναφορά στο τι σημαίνει αυτή η μέρα. Συχνά, πολλοί από εμάς την έχουμε συνδέσει με μία «day off» από τη δουλειά, με μια ευκαιρία για απόδραση με παρέα, φίλους και οικογένεια για ένα πικ-νικ, μια βόλτα στην εξοχή ή μια ευκαιρία για παραπάνω ύπνο και ξεκούραση στο σπίτι. Ωστόσο, η ημέρα ετούτη σημαίνει κάτι παραπάνω από αυτό. Πρόκειται για την επέτειο ενός σημαντικού αγώνα που έγινε το Μάη του 1886, η εξέγερση των εργατών του Σικάγο, που καθιερώθηκε ως εργατική γιορτή στις 20 Ιουλίου 1889, όπου διεκδικήθηκαν η οκτάωρη εργασία, αντί της τουλάχιστον δωδεκάωρης απασχόλησης που υπήρχε τότε, και κατ’επέκταση ένας αγώνας για μια αξιοπρεπέστερη ζωή.
Στη συνέχεια παραθέτουμε κάποια ιστορικά στοιχεία από την περίοδο που έγινε η εξέγερση:
Ιστορία
Την 1η Μαίου του 1886 τα εργατικά συνδικάτα στο Σικάγο ξεσηκώθηκαν διεκδικώντας ωράριο εργασίας στις 8 ώρες και καλύτερες συνθήκες εργασίας. Η μέρα έχει θεσπιστεί ως αργία και όλες οι υπηρεσίες και οι επιχειρήσεις παραμένουν κλειστές. Η πρώτη του Μάη, είναι μέρα ορόσημο για τους αγώνες του εργάτη.
Οι αιματοβαμμένες εξεγέρσεις των εργατών του Σικάγο στις αρχές Μάη του 1886, έγιναν ύστερα από επιτυχημένες διεκδικήσεις των εργατών στον Καναδά το 1872.
Δύο χρόνια νωρίτερα, το 1884, πάρθηκε στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μάη του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα "Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ ώρες ύπνο".
Εκείνη τη μέρα, 1η Μαΐου του 1886, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Αυτό το Σάββατο του 1886, μια εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket.
Κι ενώ το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Μια βόμβα έσκασε κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους χωρίς καμιά διάκριση. Είναι ακόμα άγνωστος ο αριθμός των θυμάτων αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες, επίσημα μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές έχουν επαληθευτεί.
1889 Illustration from book published by CPD Captain of Police
[ Source: Anarchy and Anarchists by Michael J. Schaack
(1) http://homicide.northwestern.edu/historical/movements/haymarket/ ,
(2): http://homicide.northwestern.edu/pubs/anarchy/ ]Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα οι οποίοι περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.
Το γνωστό σκίτσο ενός αναρχικού που πετάει μία βόμβα εμφανίστηκε έπειτα αυτού του συμβάντος.
Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αφαίρεσε μόνος τη ζωή του στην φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.
Πρωτομαγιά στην Ελλάδα
Το 1892 έγινε η πρώτη πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην Ελλάδα, από τον Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Καλλέργη. Το 1893, 2000 διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων. Το 1894, γίνεται μια μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που λήγει με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολουθεί σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.
Το 1936 έχουμε τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης. Τα γεγονότα ξεκίνησαν γύρω στο Φεβρουάριο, με κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια. Εναντίον τους χρησιμοποιήθηκε τόσο η αστυνομία όσο και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 7-8 εργάτες. Σ' αυτό το σημείο έχει στηθεί το μνημείο του καπνεργάτη. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και συνολικά είχαμε τουλάχιστον 12 νεκρούς και 300 τραυματίες. Οι δολοφονίες των εργατών ήταν η έμπνευση του ποιητή Γιάννη Ρίτσου για τον «Επιτάφιο».
Μίκης Θεοδωράκης - Γιάννης Ρίτσος, Επιτάφιος (αποσπάσματα - "Μέρα Μαγιού", "Γιέ μου")
Απαγγέλει: ο Γιάννης Ρίτσος
Τραγουδά: ο Γρηγόρης Μπιθικότσης
Χαρακτικά: Τάσος Αλεβιζόπουλος, Βάσω Κατράκη
Φωτο: Η μητέρα του σκοτωμένου διαδηλωτή Τάσου Τούση θρηνεί τον γιο της. Η ιστορική φωτογραφία στην εφημερίδα "Ριζοσπάστης" της 9ης Μαΐου 1936, που ενέπνευσε τον Επιτάφιο του Ρίτσου.
Σημειώνεται ότι στην Καισαριανή την 1η Μαΐου 1944, η εργατική Πρωτομαγιά συνέπεσε με την άνανδρη εκτέλεση 200 Ελλήνων ανδρών από τις γερμανικές δυνάμεις Κατοχής. Έτσι, η Καισαριανή δεν εορτάζει μόνο την Εργατική Πρωτομαγιά όπως όλος ο υπόλοιπος ελεύθερος και δημοκρατικός κόσμος. Η ίδια ημέρα είναι ημέρα ιστορικής τιμής και μνήμης».
— πηγή βασικών πληροφοριών: http://el.wikipedia.org/wiki/Εργατική_Πρωτομαγιά
Η πρωτομαγιά, λοιπόν, όπως φαίνεται και από τα παραπάνω, δεν αποτελεί μια απλή αργία που γίνεται για να απέχουμε μια μέρα από τη δουλειά. Είναι μια μέρα που σηματοδοτεί την ανάγκη της διεκδίκησης των δικαιωμάτων μας και τη δυνατότητά μας να αντισταθούμε σε οτιδήποτε υποσκάπτει την ποιότητα της ζωής μας.
Η στιγμή να μας πάρουν πίσω αυτά που με αγώνα κέρδισαν εκείνοι οι άνθρωποι για εμάς μπορεί να είναι πολύ κοντά. Η ερώτηση είναι: τι κάνουμε εμείς, λοιπόν, τώρα; Εμείς που βιώνουμε πάρα πολύ έντονα την ανεργία -κυρίως οι νέοι άνθρωποι που σιγά-σιγά μας στερείται το δικαίωμα για είσοδο στην αγορά εργασίας- ή τις υπερωρίες για τις οποίες δεν θα πληρωθούμε, την καταπίεση και την υποτίμηση της δουλειάς μας, τον ελάχιστο χρόνο να κάνουμε πράγματα που μας εκφράζουν και μας κάνουν να αισθανόμαστε δημιουργικοί, το ατελείωτο άγχος που καθημερινά αυξάνεται από την ανασφάλεια της επόμενης μέρας.
Σε μια εποχή όπου αγώνες με νόημα για να επαναπροσδιορίσουμε αυτά που αυτονόητα θα έλεγε κανείς μας ανήκουν, δικαιώματα ανθρώπινα ζώντας ως άνθρωποι σε μια κοινωνία ανθρώπων και όχι ως γρανάζια στη μηχανή ενός συστήματος, φαντάζουν τόσο επίκαιροι, τότε καθίσταται κάτι παραπάνω από αναγκαίο να θυμόμαστε κινητοποιήσεις όπως εκείνη της εργατικής πρωτομαγιάς του 1886. Η μνήμη είναι δικαίωμα και ο αγώνας καθήκον. Αγώνα που ο καθένας διαμορφώνει με τον δικό του τρόπο και στάση ζωής.
Καλή σας ημέρα, καλή Πρωτομαγιά!
_______
Πηγές εικόνων (επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean): (Harper's Weekly|Wikipedia), (unknown-author|Wikipedia)
Αναφορά στον αρχικό δημιουργό - (Attribution) 
Διανομή του παράγωγου έργου με τους ίδιους όρους της αρχικής άδειας - (Share Alike) 
By 
