Κοινότητα - Πύλη - Περιοδικό Φοιτητών Πανεπιστημίου Αιγαίου -- Πρωτοβουλία MyAegean

Προεκλογική περίοδος: Ακούμε πολλά τριγύρω μας, βιώνουμε δύσκολες καταστάσεις, από πολλές σκοπιές. Πιστεύουμε, παραμυθιαζόμαστε, ελπίζουμε, φοβόμαστε… Καταλαβαίνουμε, όμως, πραγματικά τί κάνουμε και κατά πόσο οι αποφάσεις και επιλογές μας ανταποκρίνονται στα πιστεύω, τις προσδοκίες και τις ελπίδες μας; Πώς μπορούμε άραγε να ισχυριζόμαστε πως βλέπουμε; Έχουμε μάτια, μάθαμε όμως ποτέ να τα χρησιμοποιούμε; Και όχι μόνο τα μάτια, αλλά και τα αφτιά μας. Ακούμε, βλέπουμε μα δεν καταλαβαίνουμε. Στόμα έχουμε και δεν μιλάμε. Αντιλαμβανόμαστε ότι κάτι δεν πάει καλά, ζητάμε την αλλαγή, νομίζουμε ότι προσπαθούμε. Καταφέρνουμε όμως ποτέ κάτι ουσιαστικό ή διαιωνίζουμε μια κατάσταση που συνεχίζει να μας βλάπτει, ενώ πιστέψαμε, έστω για λίγο, πως θα μας σώσει;

Αφορμή για τις σκέψεις αυτές:

Προεκλογικές συζητήσεις, αγωνία για το τί θα προηγηθεί και τί θα ακολουθήσει μετά την κάλπη. Δεν θα σταθώ σε κάτι συγκεκριμένο. Δεν θα το κάνω γιατί δεν είναι ένα, είναι πολλά, παρόμοια, που στην ουσία συνοψίζουν και εκφράζουν το ίδιο πράγμα: ότι δεν έχουμε αντιληφθεί την αδυναμία μας σαν έθνος να ξεκολλήσουμε τη σκέψη μας από τα πράγματα που μας σκοτώνουν - αυτό που λέμε Stockholm Syndrome. Απλά τα ανατροφοδοτούμε με τη στάση μας, με τη στήριξή μας, με την ανοχή μας.

Το Σύνδρομο της Στοκχόλμης μπορεί να θεωρηθεί ως μία μορφή τραυματικού δεσίματος, που περιγράφει ισχυρά συναισθηματικά δεσμά που αναπτύσσονται μεταξύ δύο ατόμων, όπου το ένα άτομο σκόπιμα παρενοχλεί, χτυπά, απειλεί, κακοποιεί ή εκφοβίζει το άλλο. Μία κοινά αποδεκτή υπόθεση που εξηγεί το φαινόμενο του Συνδρόμου της Στοκχόλμης βασίζεται στη Φροϋδική θεωρία. Εισηγείται ότι το δέσιμο είναι η ανταπόκριση του ατόμου στο τραύμα να γίνει θύμα. Η ταύτιση με τον επιτιθέμενο είναι ένα τρόπος με τον οποίο το εγώ υπερασπίζεται τον εαυτό του.

— πηγή: http://en.wikipedia.org/wiki/Stockholm_syndrome

Ο όρος "Σύνδρομο της Στοκχόλμης" (Stockholm Syndrome) καθιερώθηκε από το Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο Nils Bejerot που βοήθησε την αστυνομία κατά τη διάρκεια τής ληστείας τής τράπεζας Sveriges Kreditbank, στο Normalstong τής Στοκχόλμης, τον Αύγουστο τού 1973.

Οι ληστές κράτησαν για 6 ημέρες ομήρους τέσσερις υπαλλήλους τής τράπεζας οι οποίοι, σύμφωνα με τον Bejerot, εξαρτήθηκαν συναισθηματικά από τους θύτες τους, ταυτίστηκαν μαζί τους, τους βοήθησαν και συνέχιζαν να τους υποστηρίζουν για πολλά χρόνια μετά την απελευθέρωσή τους.

— πηγή: ΠΕΡΙΣΚΟΠΙΟ, Φεβρουάριος 2007 (http://www.livepedia.gr/index.php/Σύνδρομο_της_Στοκχόλμης)

Το «Σύνδρομο της Στοκχόλμης» είναι μια ιδιαίτερη ψυχολογική κατάσταση, κατά την οποία ο όμηρος δένεται συναισθηματικά, ή τρέφει συμπάθεια προς τον απαγωγέα του. Ο όρος καθιερώθηκε από τον Σουηδό ψυχίατρο και εγκληματολόγο, Nils Bejerot.

Το φαινόμενο αυτό μελετήθηκε για πρώτη φορά, με αφορμή ένα συμβάν στην Σουηδία. Στις 23 Αυγούστου του 1973 δύο οπλισμένοι ληστές (ο ένας εκ των οποίων δραπέτης των φυλακών) εισέβαλαν στην τράπεζα «Sveriges Kredidbank» της Στοκχόλμης και για 131 ώρες (6 ημέρες) κράτησαν ομήρους τρεις γυναίκες κι έναν άνδρα (υπάλληλοι της τράπεζας), γύρω απ' τους οποίους είχαν τοποθετήσει δυναμίτη.

Κατά την διάρκεια, αλλά και με την λήξη της περιπέτειας, με την σύλληψη των ληστών, παρατηρήθηκε μια παράξενη συμπεριφορά των ομήρων. Αρνήθηκαν την απελευθέρωσή τους, αντιστάθηκαν στην προσπάθεια των αρχών να τους διασώσουν, αρνήθηκαν να καταθέσουν στο δικαστήριο εναντίον των απαγωγέων τους, στις συνεντεύξεις που έδωσαν υποστήριζαν τους εγκληματίες που τους κρατούσαν δέσμιους, ενώ αργότερα η μία γυναίκα απ' τις τρεις πραγματοποίησε έρανο για την υπεράσπιση των ληστών στο δικαστήριο και μια άλλη αρραβωνιάστηκε τον έναν απ' τους δυο απαγωγείς της.
Το φαινόμενο ταύτισης ομήρου και απαγωγέα, παρατηρήθηκε και μελετήθηκε και σε άλλες απαγωγές αργότερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι παρατηρείται σε όλες.

— πηγή: http://www.pare-dose.net/3593

Εκλογές: κοπάδι με τους εκλέκτορες τα πρόβατα πριν τη σφαγή. Τους υπόσχονται στέγη, τροφή, καλή ζωή. Όλοι όμως, κάποια στιγμή, θα οδηγηθούν στη «σφαγή», με την έννοια που ο καθένας ερμηνεύει ως σφαγή (αδικία, ανεργία, στέρηση εκπαίδευσης και δικαιώματος στην εργασία, στην υγεία ή ακόμη και στη διασκέδαση). Η πλειοψηφία των πολιτών εξακολουθεί να ψηφίζει με τη λογική «στήριξέ με για να σε στηρίξω», με πελατειακές σχέσεις, όπου πάντα κάποιο αντάλλαγμα ή κέρδος μεσολαβεί μεταξύ εκλεκτόρων και εκλεγομένων. Και κανείς δεν ενδιαφέρεται για τις συνέπειες αυτών των αλλεπάλληλων πρακτικών, που δεκαετίες ατελείωτες λαμβάνουν χώρα στην Ελλάδα – και όχι μόνο. Κανείς δεν εστιάζει στις συνέπειες του τρόπου λειτουργίας του συστήματος υπό αυτή την πολιτική, όπου σβήνει κάθε ίχνος αξιοκρατίας και δικαιοσύνης. Είναι πολύ λυπηρό να βλέπεις ανθρώπους, κατά κύριο λόγο νέους ανθρώπους, να έχουν αυτή την σκέψη. Να περιμένουν ότι αν ψηφίσουν κάποιον που τους υπόσχεται πολλά θα λύσουν το πρόβλημα της ζωής τους. Υποσχέσεις που αφορούν βραχυπρόθεσμα οφέλη για λίγα άτομα, αγνοώντας τις υπόλοιπες συνέπειες με τη λογική «εφόσον βολεύτηκα δεν με αφορά τι θα κάνεις εσύ». Πώς μπορεί μια κοινωνία που στοχεύει στο να «βολευτούν» δέκα, θυσιάζοντας τα υπόλοιπα δέκα εκατομμύρια, να πάει μπροστά, να προοδεύσει, να στηρίξει το μέλλον της, να εστιάσει στο γενικό καλό και όχι στο όφελος λίγων;

Κάνουμε ξανά και ξανά τα ίδια λάθη. Δίνουμε τροφή σε ένα σύστημα που μόνο κακό μπορεί να επιφέρει. Ένα απλό παράδειγμα, άνθρωποι που δεν αξίζουν ή δεν έχουν τα προσόντα μπαίνουν σε θέσεις εργασίας όπου δεν μπορούν τελικά να ανταπεξέλθουν και προξενούν άλλα προβλήματα, σαν ντόμινο. Ντόμινο είμαστε κι ας μην το βλέπουμε. Οι κινήσεις, επιλογές, αποφάσεις, στάσεις κλπ. του ενός επηρεάζουν όλο τον περίγυρό του και ο περίγυρος επηρεάζει τον ένα. Πώς μπορούμε να έχουμε ανάπτυξη και να σταθούμε στα πόδια μας όταν δεν βλέπουμε το λόγο που μας εμποδίζει; Ή καλύτερα δεν μας συμφέρει να τον δούμε; Τελικά βλέπουμε ή απλά κοιτάζουμε;

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, ότι όλο αυτό είναι λάθος και νομίζουμε πως ξέρουμε τί οφείλουμε να κάνουμε. Κι όμως, δεν το κάνουμε. Άρα, κάτι δεν καταλαβαίνουμε καλά. Αλλιώς δεν θα είχαμε προσκολλημένο το μυαλό μας σε αυτόν τον τρόπο σκέψης. Δεν βλέπουμε μακροπρόθεσμα, δεν δεχόμαστε να κάνουμε πραγματικές θυσίες και αλλαγές. Νομίζουμε ότι προσπαθούμε, αλλά όσο η σκέψη μας διέπεται από την ίδια λογική δεν μπορούμε να αλλάξουμε ούτε να σωθούμε. Κανείς δεν μπορεί να μας σώσει εάν δεν βρούμε τον τρόπο να το κάνουμε μόνοι μας. Όπως είχε πει και ο ινδός ηγέτης Μαχάτμα Γκάντι «πρέπει να είσαι η αλλαγή που θέλεις να έρθει». Η εποχή απαιτεί άλλα πράγματα από εμάς. Αλλά εμείς ακόμη δεν βλέπουμε, δεν ακούμε και το κυριότερο... δεν μιλάμε.

Και φυσικά, προϋπόθεση για να μιλήσει κανείς είναι να μάθει πρωτίστως να σκέφτεται. Να συνειδητοποιεί το ρόλο και τις ευθύνες του ως πολίτης μιας κοινωνίας. Η ευθύνη (και οι επιλογές) βαραίνουν τους εαυτούς μας και τους γύρω μας. Ας μην είμαστε «ιδιώτες» (κατά την έννοια που υπήρχε στην αρχαιότητα, και μεταγενέστερα επικράτησε ο αγγλικός όρος «idiot»).

______

Πηγές εικόνων (επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean): (unknown-author|Wikipedia), (thomasleuthard|Flickr)