Κοινότητα - Πύλη - Περιοδικό Φοιτητών Πανεπιστημίου Αιγαίου -- Πρωτοβουλία MyAegean

Το Ινστιτούτο Τέχνης του Σικάγο (Art Institute of Chicago), που ιδρύθηκε το 1879 και βρίσκεται στο Grant Park του Σικάγου, είναι ένα από τα παλαιότερα και μεγαλύτερα μουσεία τέχνης στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η μόνιμη συλλογή περίπου 300.000 έργων τέχνης εμπλουτίζεται από περισσότερες από 30 ειδικές εκθέσεις που διοργανώνονται κάθε χρόνο, αναδεικνύοντας τις πτυχές της συλλογής και παρουσιάζοντας σύγχρονες επιστημονικές έρευνες. Ως ερευνητικό ίδρυμα, το Ινστιτούτο Τέχνης διαθέτει επίσης ένα τμήμα Συντήρησης και Επιστήμης (Department of Conservation and Science) και πέντε εργαστήρια συντήρησης αλλά και και μία από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες ιστορίας και αρχιτεκτονικής τέχνης της χώρας.

Πρόσφατα, ο φορέας αυτός αναβάθμισε την κύρια πύλη-ιστοσελίδα του, προσφέροντας μια ιδιαίτερα εύχρηστη επιλογή ώστε ο κάθε επισκέπτης της να μπορεί να βρει, να αναζητήσει αλλά και να ανακτήσει ελεύθερα έργα τέχνης που διατηρεί στη συλλογή του.

Τα έργα αυτά έχουν ψηφιοποιηθεί μέσα από ερευνητικά πρότζεκτς του Ιστιτούτου και έτσι, περισσότερες από 52.000 εικόνες υψηλής ανάλυσης από τη συλλογή αυτή είναι ελεύθερα διαθέσιμες σε όλους τους χρήστες χωρίς περιορισμούς, για να τις απολαμβάνουν και να επωφελούνται από αυτές.

Όπως αναφέρεται σε σχετικό δελτίο τύπου:

«Οι σπουδαστές, οι εκπαιδευτικοί και οι τακτικοί λάτρεις της τέχνης ίσως ενδιαφέρονται να μάθουν ότι έχουμε διαθέσει χιλιάδες εικόνες στον δημόσιο τομέα στη νέα ιστοσελίδα σε μορφή ανοικτής πρόσβασης (52.438 για την ακρίβεια, και πληθαίνουν εμπλουτιζόμενα τακτικά). Τα έργα είναι διαθέσιμο υπό την άδεια Creative Commons Zero (CC0), αυτές οι εικόνες μπορούν να μεταφορτωθούν δωρεάν από τις σελίδες της ιστοσελίδας.

 

Έχουμε επίσης βελτιώσει τις δυνατότητες προβολής εικόνων σε σελίδες αντικειμένων, πράγμα που σημαίνει ότι μπορείτε να δείτε πολύ περισσότερες λεπτομέρειες για αντικείμενα από πριν. Μπορείτε να ανιχνεύσετε τις χρωματικές πινελιές στο "The Bedroom" του Van Gogh, τις λεπτομέρειες στη ζωγραφική με κάρβουνο στο "Harvest Talk" του Charles White ή τον συναισθητικό πλούτο στο "Blue and Green Music" της Georgia O'Keeffe.»

Μερικά ιδιαίτερα δημοφιλή έργα που μπορείτε να βρείτε στις σχετικές συλλογές:

Είναι εξαιρετικά σημαντικό να τονίσουμε πως η ψηφιοποίηση, καταγραφή και προσφορά υλικού προς (ψηφιακή) διάθεση σε όλον τον κόσμο είναι ένα τεράστιο έργο, με συμβολή ανθρώπων και εργαλείων τεχνολογίας που το καθιστούν πλέον τόσο προσφιλές. Πέρα από την αξιέπαινη δουλειά που έχει γίνει, το να παρέχονται έργα πολιτιστικής κληρονομιάς με ελεύθερες άδειες (CC0 ή αλλιώς, Public Domain) είναι εξαιρετικά σημαντικός καταλύτης προς την πρόσβαση πλούτου της ανθρώπινης δημιουργικότητας χωρίς περιορισμούς, κατά συνέπεια, προάγοντας την ελεύθερη αξιοποίησή τους από όλους.

Public Domain (Κοινό κτήμα) - τί είναι

Στο δίκαιο της πνευματικής ιδιοκτησίας ο όρος κοινό κτήμα (αγγλικά: public domain, γαλλικά: domaine public) περιλαμβάνει το σύνολο των έργων η ελεύθερη χρήση των οποίων δεν περιορίζεται από το νόμο ή της οποίας οι νομικοί περιορισμοί έχουν λήξει. Γενικά, κοινό κτήμα μπορεί να είναι ιδέες, πληροφορίες και έργα τα οποία διατίθενται δημόσια. Στα πλαίσια της νομοθεσίας (η οποία περιλαμβάνει την πνευματική ιδιοκτησία, τις ευρεσιτεχνίες και τα εμπορικά σήματα) το κοινό κτήμα αφορά σε έργα, ιδέες και πληροφορίες, τα οποία είναι άυλα και εγγενώς δεν υπόκεινται σε ιδιοκτησία ή/και είναι διαθέσιμα για χρήση από τον καθένα χωρίς περιορισμό. Ο όρος προέρχεται από το αγγλοσαξωνικό δίκαιο και έχει εισέλθει στο δίκαιο των κρατών της ηπειρωτικής Ευρώπης τις τελευταίες δεκαετίες.

Σύμφωνα με το HEAL-Legal από το Σύνδεσμο Ελληνικών Ακαδημαϊκών Βιβλιοθηκών,

«Ως δημόσιος τομέας ορίζεται ο χώρος εκείνος ο οποίος βρίσκεται εκτός πνευματικής ιδιοκτησίας είτε πρωτογενώς, π.χ. Επειδή αφορά σε έργα που ήταν εξαρχής εκτός προστασίας (π.χ. εκφράσεις της πολιτειακής αρμοδιότητας), είτε αφορά σε έργα που εξέπεσαν της προστασίας επειδή πέρασε ο χρόνος προστασίας (π.χ. έργα λόγου μετά τα 70 χρόνια από το θάνατο του δημιουργού).

 

Σύμφωνα με έναν ευρύτερο ορισμό, εκτός από το θεσμικό Δημόσιο Τομέα, δηλαδή τα έργα τα οποία είναι εκ του νόμου είναι εκτός προστασίας, υπάρχει και ο λειτουργικός δημόσιος τομέας δηλαδή ο τομέας που ορίζεται από έργα η χρήση των οποίων εμπίπτει στους περιορισμούς του δικαιώματος, καθώς και τα έργα ατα οποία αδειοδοτούνται με ανοικτές άδειες.»

Η Ελληνική Βικιπαίδεια σε σχετικό λήμμα προσφέρει χρήσιμα παραδείγματα έργων και γνώσεων που ανήκουν στο δημόσιο τομέα και δεν απαιτείται η βιβλιογραφική αναφορά κατά τη χρήση τους.

Τέτοια μπορεί να είναι:

1. Η κοινή γνώση, που δεν νοείται ποτέ κάποιο μονοπώλιο, όπως ένας μαθηματικός τύπος.
   
   
2. Κάποιο έργο διανοίας που δεν καλύπτεται από δικαιώματα δημιουργού όπως πχ μια ομιλία βουλευτή στο Κοινοβούλιο.
   
   
3. Έργα για τα οποία έχει παρέλθει η περίοδος προστασίας (70 χρόνια από το θάνατο του/της δημιουργού), χαρακτηριστικό παράδειγμα τα έργα του Σαίξπηρ και του Μπετόβεν, ή ο Μικρός Πρίγκηπας του Antoine de Saint-Exupery.
   
   
4. Διπλώματα ευρεσιτεχνίας για τα οποία έχει λήξει η περίοδος προστασίας (20 χρόνια για τα διπλώματα ευρεσιτεχνίας), π.χ. γενόσημα φάρμακα.
   
   
5. Δημιουργοί που εξαρχής παραιτούνται των δικαιωμάτων υπέρ του κοινού καλού αδειοδοτώντας το έργο τους με άδεια Creative Commons Zero.
   

Τα έργα που προσφέρονται ως Κοινό κτήμα, είναι ένας σημαντικός πυλώνας της ελεύθερης γνώσης, της δημιουργικότητας και της καινοτομίας.