Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου - Syros International Film Festival (SIFF) κατέφθασε, για άλλη μια φορά, προσφέροντας την ευκαιρία για μια ξεχωριστή πολυμορφική βόλτα. Βρεθήκαμε εκεί για να μεταφέρουμε την εμπειρία.
Στην έβδομη διοργάνωση του, το SIFF θέτει στο επίκεντρό του το θέμα της «Υπερέκθεσης» (Overexposure), μιας έννοιας που μπορεί να αναφέρεται σε μια σειρά διαφορετικών φαινομένων, από τη φωτογραφική μέθοδο και την αποκάλυψη του φυσικού τοπίου υπό τον καυτό ήλιο της Μεσογείου, έως την επαφή με τα ευάλωτα (κοινωνικά και ανθρώπινα) σώματα ή και την πληροφοριακή υπερφόρτωση, όπως αυτή γίνεται αντιληπτή στη σύγχρονη κοινωνία.
Ημέρα 1 / Οθόνη Προστασίας
Οι καρέκλες του θερινού σινεμά γεμίζουν κι ο κόσμος μιλά με ενθουσιασμό για τις μέρες που έπονται, σε πολλές διαφορετικές γλώσσες. Σε ένα μικρό νησί στο Αιγαίο, έχουν συγκεντρωθεί δημιουργοί και λάτρεις του κινηματογράφου, μεγάλοι και μικροί, γνώστες και μη, για να παρακολουθήσουν τη σημερινή προβολή. Η «Nausicaa» (1970) της Ανιές Βαρντά θα είναι το πρώτο στοιχείο της σύνθεσης της Υπερέκθεσης που θα ξεδιπλωθεί τις επόμενες πέντε ημέρες στο νησί της Σύρου. Το «Βαμπίρ» (1932) του Καρλ Θίοντορ Ντράγιερ, με την πρωτότυπη ενορχήστρωση της Έλα Ορλίνς μας μεταφέρει σε ένα αποσπασματικό και ασπρόμαυρο παρελθόν, όπου το νόημα και η πλοκή δεν έχουν σημασία, αφήνοντας χώρο στο βίωμα να πάρει τη σκυτάλη.
Ημέρα 2 / Διαφράγματα
Το κινηματογραφικό ξεκίνημα της μέρας, με τα μικρού μήκους φιλμ του Κόλμπεργκερ εκθέτει το κοινό στο παλλόμενο «αλγορυθμικό» φως που δρα σαν καθρέφτης και αποκαλύπτει στα μάτια του θεατή τον ίδιο του τον εαυτό. Στη συζήτηση με το δημιουργό που ακολουθεί, αναλύονται οι μέθοδοι με τις οποίες κατασκευάζει τους ψηφιακούς κόσμους του, τα κείμενα από τα οποία αντλεί έμπνευση και οι φιλόσοφοι που τον έχουν επηρεάσει. Με το πρόγραμμα μικρού μήκους ταινιών που έπεται, το κοινό ξανα-ανακαλύπτει το φως μέσα από την (ψευδ)αίσθηση της όρασης, ενώ το χρώμα, η κίνηση και ο χώρος αποτελούν σταθμούς για τα φιλμ, μέσω των οποίων εξερευνώνται διαφορετικές πλευρές φαινομενικά κοινών αναπαραστάσεων.
Στα Ναυπηγεία του Ταρσανά η ασπρόμαυρη εικόνα από το φιλμ του Jem Cohen σε συνδυασμό με την πρωτότυπη μουσική υπόκρουση από τους Ξυλούρη και DJ Rapture έντυσαν τους ήχους της θάλασσας και του ανέμου δημιουργώντας μια ξεχωριστή σύνθεση.
Ημέρα 3 / Κορεσμός
Με βασική θεματική της μέρας τα δεδομένα, το πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους της τρίτης ημέρας πραγματεύεται την υπερβολική ποσότητα πληροφοριών στη σύγχρονη κοινωνία. Η ανθρώπινη κατάσταση εξερευνάται μέσα από το πρίσμα της ψηφιακής πραγματικότητας, αποκαλύπτοντας την ώσμωση μεταξύ της ανθρώπινης συναισθηματικότητας και της παγερής λογικής της τεχνολογίας. Το απόγευμα της τρίτης μέρας, προβλήθηκε από την ομάδα Forensic Architecture η καθηλωτικά ενδιαφέρουσα έρευνά τους σχετικά με τη δολοφονία του Παύλου Φύσσα. Πέραν του τεχνικά άρτιου βίντεο, η συζήτηση που ακολούθησε έριξε φως σε ζητήματα όπως οι κοινωνικές διακρίσεις, η δικαιοσύνη και το δικαίωμα σε αυτή μέσα σε έναν κόσμο, όπου ο καθορισμός του σωστού και του λάθους βρίσκεται (και) στα χέρια του πολίτη.
Ημέρα 4 / Φάρμακον
Το «Ασθενικό Σύνδρομο» (1990) της Kira Muratova δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα της τέταρτης μέρας προβολών και εξερευνήσεων, με μια συνεχή εναλλαγή επιθετικότητας και παθητικότητας των πρωταγωνιστών της μεγάλου μήκους ταινίας. Έπειτα, το πρόγραμμα των φιλμ «Ξένος» μας ταξιδεύουν από το παρελθόν στο παρόν και πάλι πίσω, εξερευνώντας τη σχέση του ανθρώπου με τους προγόνους του, την πατρίδα του και την αέναη αναζήτηση νοήματος. Στο Drive-In στη Ντελαγκράτσια, αμέσως μετά το ηλιοβασίλεμα η ατμόσφαιρα είναι ιδανική. Το κινηματογραφικό πανί σπάει την ηρεμία και υπερεκθέτει το κοινό στο φόβο και την αβεβαιότητα με το φιλμ «Ο Φόβος» (1966) του Μανουσάκη στο οποίο περιγράφεται υπερρεαλιστικά η ζοφερή ελληνική πραγματικότητα του παρελθόντος. Σε ένα σύντομο διάλειμμα ανάμεσα στις ταινίες μεγάλου μήκους, παρακολουθούμε την έρημη Αθήνα, μέσα από τον φακό της Μαρίνας Γιώτη. Η έλλειψη της ανθρώπινης παρουσίας υπογραμμίζει το αντίκτυπο που θα έχει το είδος μας στη γη, πολύ μετά τον αφανισμό του.
Ακολουθεί το «Ξύπνημα στον τρόμο» (1971) του Κότσεφ, που επαναφέρει το κοινό στον αβέβαιο και τρομακτικό κόσμο, αυτή τη φορά με φόντο την Αυστραλιανή έρημο. Ιδρώτας, αλκοόλ και βία περιπλέκονται δημιουργώντας μια ωδή στο παράλογο που άλλες φορές σε κάνει να γελάς και άλλες να απελπίζεσαι.
Ημέρα 5 / Τοπόσημα
Το πρόγραμμα ταινιών μικρού μήκους «Αιχμαλωτίζοντας τη φύση» εξυμνεί την μοναδικότητα των τοπίων της γης και φέρνει στο προσκήνιο τις επιπτώσεις της ανθρώπινης παρέμβασης. Ακολουθεί το αφιέρωμα στον Jem Cohen, ο οποίος μας ξεναγεί με το φακό του στο αστικό τοπίο μιας Αμερικής του παρελθόντος. Στις μικρού μήκους ταινίες του, το κοινό περπατά μαζί του στους δρόμους παρακολουθώντας την ιστορία να ξετυλίσσεται μπροστά στα μάτια του. Στο μεγάλου μήκους φιλμ «Lost Book Found» (1996) η περιπλάνηση συνεχίζεται, αυτή τη φορά μέσω της αφήγησης. Στη συζήτηση που ακολουθεί, ο σκηνοθέτης μας προτρέπει να ακούμε και να συλλέγουμε υλικό, χωρίς να έχουμε μια προκαθορισμένη ιδέα για το τι θα δημιουργήσουμε. Έτσι κι εκείνος, με υλικό πολλών δεκαετιών συνθέτει τα φιλμ του, δημιουργώντας ένα πολυμορφικό κολάζ ιδεών και αφηγήσεων, των οποίων τη σημασία αποφασίζει ο θεατής.
Λίγο πριν πέσει ο ήλιος, θα βρεθούμε στο Κόμητο, όπου μετά από μια βουτιά, θα ακούσουμε την Magic Island. Οι ήχοι του τοπίου θα συνοδεύσουν για άλλη μια φορά ένα απόλυτα ταιριαστό live show. Ο ήλιος έχει πέσει και οι προβολές μόλις ξεκίνησαν. Στη δεύτερη εμφάνιση του προγράμματος «Ξένος» στο φεστιβάλ, η κοινή θεματική της αναζήτησης της πατρίδας παραμένει. Αυτή τη φορά οι μικρού μήκους ταινίες πραγματεύονται και βαθύτερα ερωτήματα, τα οποία αφορούν το θάνατο, την ευτυχία και την μοναξιά. Η πρώτη ταινία μεγαλύτερου μήκους μας ξεναγεί σε κρυφές πλευρές της Σύρου, όπου γεωμετρικοί επισκέπτες αιωρούνται στο κενό ανάμεσα στο παρόν και το μέλλον. Έτσι, η μετάβαση σε ένα διαγαλαξιακό ταξίδι ήταν απόλυτα ομαλή και ο Sun Ra στο «Space is the Place» (1972) έδωσε ρεσιτάλ σχολιάζοντας εμφανώς την περιθωριοποίηση μιας φυλής, έξω από χρονικά και χωρικά πλαίσια.
Αν και οι προβολές έφτασαν στο τέλος τους, η βραδιά συνεχίζεται με τις Venus Volcanism & In Atlas, οι οποίες παραμένουν στο θεματικό μοτίβο του διαστήματος με ατμοσφαιρικούς ήχους από συνθεσάιζερ και θέρεμιν, και επαναστατικές ιδέες για την αποδόμηση και την εκ νέου δημιουργία ενός διαφορετικού κόσμου. Το DJ σετ από τους Blue Lagoon και Andreas Palmer θα κρατήσει ως τις πρώτες πρωινές ώρες, ολοκληρώνοντας την πέμπτη ημέρα του SIFF.
Ημέρα 6 / Δυνάμεις του Δέκα
Η έκτη και τελευταία μέρα του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου ξεκινά στο χειμερινό Παλλάς με την προβολή ενός έργου σε εξέλιξη. Οι «Μέρες και νύχτες με τη Δήμητρα Κ.» (2019) υπερεκθέτουν για ακόμη μια φορά το κοινό στην ρεαλιστική και ωμή ανθρώπινη κατάσταση, μέσα από το διακριτικό φακό της Εύας Στεφανή. Η δεύτερη εμφάνιση του προγράμματος «Αιχμαλωτίζοντας τη φύση» περιλαμβάνει ταινίες μικρού μήκους που περιγράφουν τη μετάβαση από το φυσικό στο τεχνητό. Η τεχνολογία παρουσιάζεται ως μέσο αντίληψης και εν συνέχεια κατανάλωσης των πόρων που παράγει η φύση, προκαλώντας το κοινό να διερωτηθεί για τις πράξεις του ανθρώπινου είδους ανά τους αιώνες.
Λόγω ισχυρών ανέμων, βρεθήκαμε στο Ίδρυμα Μπαμπαγιώτειο -αντί για το Αμφιθέατρο της Άνω Σύρου- για να παρακολουθήσουμε τις μεγάλου μήκους ταινίες της βραδιάς. «Τα Καναρίνια» (2019) του Κυβερνήτη θα ζεστάνουν το κοινό με την ιστορία που βρίσκεται πίσω από το έργο και η «Αθήναι» (1995) της Στεφανή θα μας μεταφέρει στην Ελληνική πρωτεύουσα ενός παρελθόντος που φαντάζει μακρινό, αλλά καταφέρνει να μεταφέρει την οικειότητα και καλοσύνη του στο σήμερα. Η τελευταία προβολή, σκηνοθετημένη από τον Jem Cohen, αποτελείται από 15 φιλμ για τις πολλές πλευρές που μπορεί να δώσει ο χρόνος στην πόλη.
Το Syros International Film Festival έχει πετύχει για άλλη μια χρονιά το σκοπό του: η ολοκλήρωσή του μας βρίσκει να έχουμε περισσότερα ερωτηματικά από αυτά που είχαμε πριν την έναρξή του. Με το τέλος του SIFF νιώθουμε γεμάτοι περιέργεια να ανακαλύψουμε πτυχές του κόσμου και του σινεμά, που μόλις αντιληφθήκαμε πως υπάρχουν. Περιμένουμε με ανυπομονησία το επόμενο.
___
φωτό από μέλος Helen_Ch -- επιμέλεια/συνθέσεις από ομάδα σύνταξης my.aegean.gr
Αναφορά στον αρχικό δημιουργό - (Attribution) 
Διανομή του παράγωγου έργου με τους ίδιους όρους της αρχικής άδειας - (Share Alike) 
By 
