του Αλέξανδρου Φιλοθόδωρου
Οι εκλείψεις διαφόρων ουρανίων σωμάτων οφείλονται στις κινήσεις τους. Κάποιο σώμα παρεμβάλλεται μεταξύ κάποιου άλλου σώματος και του παρατηρητή.
Υπάρχουν διάφορα είδη εκλείψεων τα οποία είναι: Ηλίου, Σελήνης, αστέρων, σε αυτή την περίπτωση ο αστέρας που κρύβεται από τον παρατηρητή είναι μεταβλητός λόγω έκλειψης. Δηλαδή η λαμπρότητά του μεταβάλλεται λόγω της παρεμβολής άλλου αστέρα (συνήθως ζεύγη ή και περισσότεροι αστέρες περιφέρονται γύρω από ένα κοινό κέντρο μάζας). Επίσης ένα άλλο είδος είναι η επιπρόσθηση, δηλαδή η οπτική επαφή ενός πλανήτη με κάποιον αστέρα ή άλλο πλανήτη . Όταν ο πλανήτης περνάει μπροστά από τον δίσκο του μεγαλύτερου οπτικά πλανήτη τότε έχουμε το φαινόμενο της διάβασης.
Όταν η Σελήνη βρίσκεται πίσω από τη Γη έχουμε Πανσέληνο αφού τότε ο Ήλιος φωτίζει όλη την ορατή προς τη Γη Σεληνιακή επιφάνεια. Το επίπεδο της τροχιάς της Σελήνης δε συμπίπτει πάντα με το επίπεδο της τροχίας της Γης αλλά αυτά τα δύο σχηματίζουν μία γωνία περίπου 5.8°. Γι΄ αυτό το λόγο δεν έχουμε έκλειψη σε κάθε Πανσέληνο επειδή πρέπει τα δύο αυτά επίπεδα να συμπίπτουν , οπότε και σχηματίζεται γωνία 180° μεταξύ Ήλιου-Γης-Σελήνης και η σκιά της γης πέφτει στη Σελήνη.
Κατά τη διάρκεια της έκλειψης η Σελήνη μας φαίνεται να αλλάζει χρώμα σε κάποια απόχρωση του κόκκινου. Αυτό συμβαίνει επειδή το φως του Ήλιου περνάει μέσα από την ατμόσφαιρα της Γης και διαθλάται. Έτσι το ηλιακό φως φιλτράρεται ώστε οι μπλε ακτίνες να απορροφώνται περισσότερο και οι κόκκινες λιγότερο από τις υπόλοιπες ακτίνες .Στη συνέχεια το φιλτραρισμένο φως, το οποίο στο μεγαλύτερο μέρος του είναι κόκκινο, φτάνει στη Σελήνη και της "δίνει" μια ανάλογη απόχρωση η οποία εξαρτάται από τη ποσότητα σκόνης, ρύπων, ηφαιστειακής σκόνης κ.λ.π. που αιωρούνται στην ατμόσφαιρα της Γης. Όσο μεγαλύτερη η ποσότητα της τόσο ποιο σκοτεινή η απόχρωση. Κατά τη διάρκεια της έκλειψης το χρώμα αλλάζει σταδιακά.
Σύνθεση φωτογραφιών των διαδοχικών φάσεων της ολικής έκλειψης Σελήνης στης 3/3/2007 από τον nickthegreek13_7 (μέλος στο www.astrovox.gr) από το Ηράκλειο Κρήτης
Η εμφάνιση και φωτεινότητα μιας ολικής Σεληνιακής έκλειψης μετράται στη πενταβάθμια κλίμακα Danjon και η τιμή της συμβολίζεται με L.
Για:
L=0, η Σελήνη είναι πολύ σκοτεινή και σχεδόν αόρατη .
L=1, η Σελήνη είναι σκοτεινή αλλά διακρίνονται με δυσκολία επιφανειακά της χαρακτηριστικά .
L=2, η Σελήνη έχει ένα βαθύ κόκκινο χρώμα και το κέντρο της επιφανείας της είναι πολύ πιο σκοτεινό από τη περιφέρεια της.
L=3, η Σελήνη είναι κόκκινη, το κέντρο της είναι λιγότερο σκοτεινό απ΄ ότι στη προηγούμενη τιμή (L=2) και η περιφέρεια ακόμη ποιο φωτεινή.
L=4, η η επιφάνεια της Σελήνης έχει ένα ελαφρύ κόκκινο ή πορτοκαλί χρώμα και η περιφέρεια της είναι πολύ φωτεινή.
Η εκτίμηση της τιμής L γίνεται με γυμνό μάτι, με κιάλια ή ακόμη και τηλεσκόπιο σε χαμηλή όμως μεγέθυνση. Η L μπορεί να παίρνει κι ενδιάμεσες τιμές.
Μία Σεληνιακή έκλειψη μπορεί να είναι:
1)παρασκιάς (=η λίγο φωτεινότερη περιοχή γύρω από τη σκιά), οπότε και η μεταβολή της φωτεινότητας της είναι ελάχιστη
2)μερική, όταν μονάχα ένα μέρος της Σελήνης εισέρχεται στη σκιά της Γης και το υπόλοιπο μένει στη παρασκιά.
3)Ολική, όταν όλη η Σελήνη εισέρχεται ολόκληρη στη σκιά της Γης.
Οι Σεληνιακές εκλείψεις είναι χρήσιμες διότι συντελούν στη μελέτη: σύνθεσης των ανώτερων στρωμάτων της γήινης ατμόσφαιρας, διόγκωσής της καθώς και των κινήσεων της Γης και της Σελήνης. Στα αρχαία χρόνια οι Έλληνες με παρατηρήσεις των Σεληνιακών εκλείψεων και τη γνώση των διαστάσεων κι απόστασης από τη Γη (Ίππαρχος 180-120 π.Χ.) διετύπωσαν την υπόθεση ότι η Γη είναι στρόγγυλη .Επίσης αποτελούσε άσχημο οιωνό για θανάτους ή πολέμους εξαιτίας του κόκκινου της χρώματος.
Ένα τέταρτο μετά την αρχή της ολικής φάσης. Φωτο:. Ηλίας Χασιώτης, Μαρκόπουλο, 3/3/2007
Απεικόνιση τριών φάσεων της έκλειψης. Φωτο: Γεώργιος Ταρσούδης, Αλεξανδρούπολη, 3/3/2007
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: οι φωτογραφίες που χρησιμοποιούνται έχουν παραχωρηθεί με τη σύμφωνη γνώμη των δημιουργών τους και δεν επιτρέπεται η χρήση τους για άλλους σκοπούς ή σε άλλα μέσα, χωρίς την γνώμη-επικοινωνία μαζί τους.
Αναφορά στον αρχικό δημιουργό - (Attribution) 
Διανομή του παράγωγου έργου με τους ίδιους όρους της αρχικής άδειας - (Share Alike) 
