Κοινότητα - Πύλη - Περιοδικό Φοιτητών Πανεπιστημίου Αιγαίου -- Πρωτοβουλία MyAegean

Γράφει ο Αλέξανδρος Φιλοθόδωρος:

Στην ουσία ένας κομήτης είναι μια «βρώμικη χιονόμπαλα» όπως έχει χαρακτηριστεί από τον αστρονόμο Χουιπλ (Fred Whipple). Πρόκειται για μια μπάλα παγωμένων στοιχείων κι ενώσεων όπως το διοξείδιο του άνθρακα, νερό, μεθάνιο, αμμωνία και άλλα στοιχεία.

Στα όρια του Ηλιακού μας συστήματος σε απόσταση 30.0000 -150.0000 εκατομμυρίων χιλιομέτρων υπάρχει η λεγόμενη ζώνη ή νέφος του Όρτ. Σε αυτή τη περιοχή βρίσκονται υπολείμματα από τη δημιουργία του Ηλιακού μας συστήματος. Το νέφος του Όρτ χωρίζεται σε εσωτερικό κι εξωτερικό. Το εσωτερικό είναι είναι πιο πυκνό.

Από τα υπολείμματα που βρίσκονται στο νέφος του Όρτ δημιουργούνται οι κομήτες. Σε τόσο μεγάλη απόσταση η ελκτική δύναμη του Ήλιου είναι πολύ μικρή. Εάν περάσει από ''κοντά'', δηλαδή περίπου 3 έτη φωτός, κάποιο άλλο αστέρι τότε είτε θα το τραβήξει προς το μέρος του, είτε θα το σπρώξει προς τη μεριά του Ήλιου μας. Σε άλλες περιπτώσεις οι μεγάλοι πλανήτες του Ηλιακού μας συστήματος, όταν βρεθούν σε κατάλληλη απόσταση από τους βράχους στο νέφος του Όρτ τους έλκουν κι έτσι σχηματίζεται η λεγόμενη οικογένεια πλανητών κάποιου πλανήτη.

Υπάρχουν τριών ειδών τροχιές κομητών.

• Ελλειπτικές. Οι κομήτες με ελλειπτικές τροχιές είναι περιοδικοί, δηλαδή εμφανίζονται ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Έχουν ανακαλυφθεί περίπου 100 τέτοιοι κομήτες προς το παρόν.
• Παραβολικές.
• Υπερβολικές.

Οι κομήτες με παραβολικές κι υπερβολικές τροχιές εμφανίζονται μία φορά κι έπειτα χάνονται στο διάστημα. Ορισμένοι ξαναεμφανίζονται ύστερα από πάρα πολλά χρόνια.

Είναι πιθανό κομήτες μικρής περιόδου δηλαδή μέχρι 200 χρόνια , να μην προέρχονται από τη ζώνη του Όρτ αλλά από τη ζώνη του Kuiper, μια ζώνη μετά τη τροχιά του Ποσειδώνα στο ίδιο επίπεδο περιφοράς των πλανητών γύρω από τον Ήλιο.

Όταν παρατηρούμε έναν κομήτη διακρίνουμε τον πυρήνα του, ο οποίος έχει μήκος μερικών χιλιομέτρων κι έχει μεγάλη φωτεινότητα. Γύρω από τον πυρήνα υπάρχει η αμυδρότερη κόμη η οποία μοιάζει με σύννεφο γύρω από τον πυρήνα. Το πιο γνωστό μέρος των κομητών είναι η ουρά τους. Υπάρχει η ουρά σκόνης και η ουρά ιόντων, δηλαδή φορτισμένων σωματιδίων, οι οποίες σχηματίζουν γωνία μεταξύ τους και η σκόνης σχηματίζει καμπύλη. Εάν ο κομήτης κατευθύνεται ακριβώς στο σημείο που βρίσκεται ο Ήλιος τότε οι δυο ουρές βρίσκονται στην ίδια ευθεία. Τα μήκη των ουρών μεταβάλλονται ανάλογα με το μέγεθός τους και την απόσταση τους από τον Ήλιο.

Όταν ο βράχος από το νέφος του Όρτ ή τη ζώνη του Kuiper βρίσκεται σε απόσταση μεγαλύτερη από 1500 εκατομμύρια χιλιόμετρα η θερμοκρασία του είναι περίπου -200 °C. Σε τέτοια θερμοκρασία τα συστατικά του δε μπορούν να εξατμιστούν ή να υγροποιηθούν, οπότε έχουμε μόνο τον πυρήνα του κομήτη τον οποίο σε αυτή τη περίπτωση λέμε ανενεργό.

Καθώς πλησιάζει προς τον Ήλιο η επιφανειακή θερμοκρασία του αυξάνεται και σε απόσταση 450-600 εκατομμυρίων χιλιομέτρων η επιφανειακή θερμοκρασία είναι περίπου στους -100 με -7°C. Τότε τα συστατικά του αρχίζουν να υγροποιούνται κι έπειτα να εξατμίζονται.

Στην αρχαιότητα οι κομήτες θεωρούνταν κακό σημάδι. Οι κομήτες είναι γνωστοί και ως «άστρα με μαλλιά», εξ' ου και η λέξη κομήτης από τη λέξη «κόμη», που σημαίνει «μαλλιά».

Υπάρχουν απόψεις που υποστηρίζουν ότι πριν από 65 εκατομμύρια χρόνια ένας κομήτης, διαμέτρου 10-20 χιλιομέτρων, προσέκρουσε στη Γη στη περιοχή κάτω από τη χερσόνησο του Γιουκατάν η οποία βρίσκεται στα όρια του Κόλπου του Μεξικού. Από τη σκόνη που σηκώθηκε στην ατμόσφαιρα το φως του Ήλιου δε μπορούσε να περάσει για 2 χρόνια. Έτσι τα φυτά δε μπορούσαν να κάνουν φωτοσύνθεση με αποτέλεσμα τα φυτοφάγα ζώα να μην έχουν τροφή και στη συνέχεια ούτε τα σαρκοφάγα. Ανάμεσα στα ζώα που αφανίστηκαν είτε απευθείας από τη πρόσκρουση του κομήτη είτε από τις μετέπειτα παρενέργειες εικάζεται ότι ήταν και οι δεινόσαυροι.

Στατιστικώς ένα τέτοιο γεγονός συμβαίνει ανά 100 εκατομμύρια χρόνια.

Ακόμη και σήμερα ανακαλύπτονται από επαγγελματίες κι ερασιτέχνες αστρονόμους κομήτες.

Στην αρχή ο νέος κομήτης λαμβάνει ένα κωδικό όνομα ανάλογα με το δεκαπενθήμερο του χρόνου στο οποίο ανακαλύφθηκε κι αν είναι μακρό- ή βραχυπερίοδος. Στη συνέχεια λαμβάνει το όνομα ή τα ονόματα των ερασιτεχνών αστρονόμων που τον ανακάλυψαν, ή το όνομα του προγράμματος κι έναν αύξοντα αριθμό εάν ανακαλύφθηκε στα πλαίσια κάποιου επαγγελματικού ερευνητικού προγράμματος. Μάλιστα υπάρχει κι ετήσιο χρηματικό βραβείο για αυτούς που ανακάλυψαν κάποιον κομήτη με ερασιτεχνικό μόνο εξοπλισμό.

______

Οι εικόνες/φωτογραφίες αποτελούν ευγενική προσφορά για τους σκοπούς του άρθρου - επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean