Κοινότητα - Πύλη - Περιοδικό Φοιτητών Πανεπιστημίου Αιγαίου -- Πρωτοβουλία MyAegean

Ευστράτιος Παπάνης, Επίκουρος Καθηγητής Τμήματος Κοινωνιολογίας Πανεπιστημίου Αιγαίου

Η Ελλάδα με 75%, η Ιταλία (60%), η Γαλλία (55%) και η Ισπανία (55%) κατέχουν τα υψηλότερα ποσοστά ιδιοκατοίκησης στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τελευταία στη λίστα είναι η Γερμανία με την ιδιοκατοίκηση να φτάνει στο 40%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΣΥΕ, το υψηλότερο ποσοστό ιδιοκατοίκησης παρατηρείται στις αγροτικές περιοχές (96,96%), εξαιτίας κυρίως των ισχυρών οικογενειακών δικτύων, της οικογενειακής πρόνοιας και του εθιμικού δικαίου, όσον αφορά τη μεταβίβαση της περιουσίας από γενιά σε γενιά. Τα ποσοστά ιδιοκατοίκησης έχουν αυξηθεί σημαντικά εξαιτίας των στεγαστικών δανείων που παρέχουν οι τράπεζες.

Η τάση αυτή ήδη και πριν από την κρίση έτεινε να αναστραφεί. Τα έξοδα συντήρησης των δανείων είναι υπέρογκα (διπλάσια σχεδόν από τα μέσα ενοίκια), οι τιμές των ακινήτων εξωπραγματικές, τα έξοδα επισκευής της ιδιόκτητης κατοικίας υψηλά, η φορολογία δυσβάστακτη. Η ιστορία της ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα μπορεί να αποδοθεί στην, εν πολλοίς, εσφαλμένη αντίληψη ότι η αγορά γης αποτελεί την καλύτερη επένδυση, γεγονός που στο εξωτερικό δεν ισχύει. Ιστορικά, η μικρασιατική καταστροφή, οι μετέπειτα αναδιανομές της γης, η αγροτική μεταρρύθμιση δημιούργησαν έναν πυρήνα μικρο-ιδιοκτησίας στην επαρχία και την απαρχή της ιδιόκτητης κατοικίας. Αργότερα η συγκέντρωση στις πόλεις έκανε απαραίτητη την εμφάνιση ενός υποτυπώδους κράτους πρόνοιας που ενίσχυε την αγορά κατοικίας. Η τάση αυτή εντάθηκε τη δεκαετία του '60 με το θεσμό της αντιπαροχής.

Η ποιότητα ζωής μπορεί να ερευνηθεί και να μετρηθεί αντικειμενικά σε 9 βασικούς τομείς: το κόστος ζωής, την εγκληματικότητα, την υγειονομική περίθαλψη, την απασχόληση, τις μεταφορές, την εκπαίδευση, τις τέχνες, την αναψυχή και το κλίμα. Σύμφωνα με τα παραπάνω, σημαντικό ρόλο για την ποιότητα ζωής και - συνεπώς - την ανάπτυξη παίζει ο δημογραφικός παράγοντας. Το χαμηλό κόστος αγοράς ή ενοικίασης κατοικίας σε μία πόλη οδηγεί στη σύσταση μόνιμων νοικοκυριών και αποτρέπει τους πολίτες από την αναζήτηση νέου τόπου κατοικίας, ωθώντας τους σε διατήρηση των κοινωνικών τους δικτύων. Με τον τρόπο αυτό, είναι ευκολότερο να δημιουργηθεί κλίμα εμπιστοσύνης ανάμεσα στους πολίτες και να τεθούν οι βάσεις για το σχεδιασμό και υλοποίηση πολιτικών ανάπτυξης.

Ο κοινωνικός αποκλεισμός που οδηγεί στις φτωχογειτονιές ενισχύεται ως εξής:

• Ελλιπής ή πεπαλαιωμένη υποδομή.
• Έλλειψη κονδυλίων για τη χρηματοδότηση πρωτοβουλιών και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
• Έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων από το εργατικό δυναμικό.
• Αποκλεισμός από τις ευκαιρίες στέγασης ή από την αγορά εργασίας.
• Ελλιπής πληροφόρηση για το κόστος, τις υπηρεσίες και τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται.
• Ανικανότητα τους συστήματος να κατανείμει το ανθρώπινο δυναμικό σε θέσεις εργασίας.
• Υψηλά ποσοστά εγκληματικότητας.
• Πλημμελής παροχή υπηρεσιών σε ευάλωτες ομάδες ή απομακρυσμένες περιοχές.
• Καθεστώς υψηλής φορολογίας που εντείνει τις ανισότητες μέσα στην κοινότητα.
• Ρύπανση

Πηγές εικόνων (επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean): (myaegean-photogallery+forum), (mancity)