Περίληψη ομιλίας - παρουσίασης Κατερίνας Παπαθεοδώρου*:
Είναι γνωστό πως μπαίνοντας στην φοιτητική ζωή, τα νεαρά άτομα έρχονται αντιμέτωπα με μια ελευθερία που ίσως να μην ξέρουν ακόμα πως να χειριστούν. Μία από τις προκλήσεις που γνωρίζουν είναι η προβληματική κατανάλωση αλκοόλ. Στόχος της ομιλίας είναι να ευαισθητοποιηθούμε και να αναγνωρίσουμε το μέγεθος του προβλήματος ανάμεσα σε φοιτητές και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ, όπως επίσης να αναφερθούμε στην σωστή κατανάλωση αλκοόλ και πως μπορούμε να απολαύσουμε την βραδιάς μας χωρίς τις καταστροφικές συνέπειες μίας δηλητηρίασης από αλκοόλ.
Το αλκοόλ προέρχεται από την αραβική λέξη «al kohl», ονομάζεται αιθυλική αλκοόλη ή αιθανόλη και φαρμακολογικά ανήκει στα κατασταλτικά του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος. Είναι το παλαιότερο, νόμιμο και πιο διαδεδομένο ναρκωτικό. Χρησιμοποιείται κυρίως για ψυχαγωγικούς σκοπούς και οι περισσότεροι ενήλικες απολαμβάνουν ένα ποτό με το φαγητό τους ή για χαλάρωση.
Τι γίνεται όμως όταν υπάρχει κατάχρηση; Κάποιες από τις συνέπειες είναι ότι συννεφιάζει τη μνήμη και την κρίση, επιβραδύνει την επεξεργασία πληροφοριών και το χρόνο αντίδρασης, εξασθενεί το συντονισμό των κινήσεων και αναστέλλει τον έλεγχο της παρορμητικής και επιθετικής συμπεριφοράς. Επίσης αποτέλεσμα του πίνοντας πολύ αλκοόλ είναι η απώλεια μνήμης, συλλήψεις, ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες, αφροδίσια νοσήματα, καταστροφή περιουσίας, τύψεις και ενοχές.
Αξίζει να σημειώσουμε ότι η κατάχρηση του αλκοόλ δεν είναι αλκοολισμός, αλλά είναι η επεισοδιακή υπερκατανάλωση αλκοόλ, όταν πίνουμε παραπάνω από τα ασφαλή όρια σε ένα σύντομο χρονικό διάστημα. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι αν κάποιο άτομο καταναλώνει πολύ αλκοόλ τακτικά δεν είναι επιρρεπές στο να αναπτύξει εθισμό στο αλκοόλ.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας αναφέρει ότι τα ασφαλή όρια κατανάλωσης αλκοόλ είναι 1 ποτό την ημέρα για τις γυναίκες και 2 ποτά για τους άντρες. Οι γυναίκες έχουν λιγότερο νερό στο σώμα τους από τους άντρες. Επίσης έχουν περισσότερο λιπώδη ιστό και εφόσον το αλκοόλ διασπάται στο λίπος, η απορρόφηση του αλκοόλ στο αίμα είναι μεγαλύτερη, έτσι επηρεάζονται περισσότερο και πιο γρήγορα από τους άνδρες.
Τα συμπτώματα της επίδρασης από το αλκοόλ διαφέρουν ανάλογα με τη ποσότητα που υπάρχει στο σώμα. Κατάχρηση είναι όταν πίνουν 4 ποτά σε δυο ώρες οι γυναίκες και 5 ποτά σε δύο ώρες οι άνδρες. Ο οργανισμός και συγκεκριμένα το συκώτι μας, μπορεί να επεξεργαστεί 8 γρ. καθαρού αλκοόλ σε μία ώρα. Για αυτόν τον λόγο το αλκοόλ το μετράμε σε μονάδες, για να μπορούμε να υπολογίζουμε την κατανάλωση μας. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνει να μην ξεπερνάμε τις 14 μονάδες αλκοόλ την εβδομάδα, να μην τις πίνουμε όλες μαζί και να έχουμε μέρες που δεν πίνουμε καθόλου αλκοόλ την εβδομάδα.
Γενικά υπάρχει μια διαμάχη στον επιστημονικό κόσμο για το αν κάνει καλό να πίνουμε αλκοόλ. Από την μία έχουμε έρευνες που διαπιστώνουν την προστατευτική δράση που ασκεί κυρίως στην υγεία της καρδιάς μας. Από την άλλη ένας επίσης σημαντικός αριθμός μελετών δείχνει ότι το αλκοόλ ευθύνεται για την πρόκληση διαφόρων μορφών καρκίνου. Πάντως κάθε ποσότητα πάνω από τη συνιστώμενη σε συνδυασμό με τη χρόνια κατανάλωση μπορεί να προκαλέσει εθισμό, εγκεφαλικές και νευρολογικές βλάβες, διαταραχές, ηπατοπάθειες, παγκρεατίτιδα, οστεοπόρωση κ.α.
Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι η φοιτητική ζωή συνδέεται άμεσα με τη κατανάλωση, και συνήθως την υπερκατανάλωση αλκοόλ. Μη ξέροντας τα όρια τους και μη γνωρίζοντας πόσο είναι ένα ποτό, πολλοί είναι εκείνοι που υποφέρουν από τις καταστροφικές συνέπειες τις μεγάλης κατανάλωσης αιθανόλης.
Σύμφωνα με τους White και Ηinsgon και την έρευνα για το αλκοόλ που έκαναν (Alcohol Research: Current Reviews, Volume 35, Issue Number 2) τέσσερις στους πέντε φοιτητές πίνουν αλκοόλ. Από εκείνους που πίνουν, οι μισοί κάνουν κατάχρηση.
Κάθε χρόνο τα προβλήματα από την υπερβολική κατανάλωση του αλκοόλ είναι: Θανάτοι: 1.825 φοιτητές μεταξύ 18-24 χρ. πεθαίνουν από ατυχήματα μετά από μέθη, επιθέσεις: 690.000 φοιτητές δέχονται επίθεση από κάποιον άλλο φοιτητή που έχει πιει, σεξουαλική κακοποίηση: 97.000 φοιτητές πέφτουν θύματα σεξουαλικής επίθεσης ή βιασμού, ατυχήματα-τραύματα: 599.000 φοιτητές τραυματίζονται κάτω από την επήρεια αλκοόλ, ακαδημαϊκά προβλήματα: το 25% φοιτητών αναφέρουν ότι χάνουν τα μαθήματα ή μένουν πίσω σε αυτά, χαμηλές επιδόσεις στις εξετάσεις και χαμηλοί βαθμοί, προβλήματα υγείας/απόπειρες αυτοκτονίας: 150.000 φοιτητές αποκτούν προβλήματα υγείας που σχετίζονται με το αλκοόλ και μεταξύ 1,2 και 1,5 % των φοιτητών έχουν κάνει απόπειρα αυτοκτονίας μετά από την χρήση αλκοόλ ή ναρκωτικών. Φοιτητές δε που μεθάνε ακόμα και μία φορά την εβδομάδα ή που πίνουν με σκοπό να μεθύσουν, έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να πέσουν, να τρακάρουν, να κακοποιηθούν σεξουαλικά ή να τραυματίσουν άλλους (O`Brien et al. 2006) και θα υποστούν περισσότερο συνέπειες όπως hangovers και λιποθυμίες (Boekeloo et al. 2011).
Σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία, οι φοιτητές των Ελληνικών πανεπιστημίων θεωρούνται από τους πιο βαρείς χρήστες αλκοόλης. Οι Έλληνες φοιτητές πίνουν περισσότερο από τους φοιτητές άλλων χωρών, είναι συχνότερα βαρείς και προβληματικοί πότες και δηλώνουν περισσότερες φορές μεθυσμένοι (Βλαχοπούλου και συν 2006).
Οι λόγοι που μπορεί να επηρεάσουν την κατανάλωση αλκοόλ σύμφωνα με τους White and Hingson είναι: Γενετικοί λόγοι, την χρήση του στο παρελθόν στο σχολείο, τις προσδοκίες που μπορεί να έχει κάποιος από την επίδραση του αλκοόλ, η γνώμη των γονιών για την κατανάλωση του στο πανεπιστήμιο, το πόσο εύκολο είναι να βρει κάποιος το αλκοόλ και το κόστος που έχει στην περιοχή που μένει. Επίσης, Στην Αυστραλία, η καθ. Σέρυλ Χέμφηλ σε έρευνα που έκανε για το cyber bulling, βρήκε ότι είναι συνδεδεμένο με κατάθλιψη, βίαιη και παραβατική συμπεριφορά όπως και κατάχρηση αλκοόλ. Σημαντικοί παράγοντες όμως είναι και το bulling, η αποξένωση, το άγχος και η πίεση για την μαθητική απόδοση.
Η δηλητηρίαση από το αλκοόλ είναι επίσης το αποτέλεσμα που παθαίνουμε όταν μπαίνει στον οργανισμό μας αιθανόλη γρηγορότερα από ότι μπορεί να επεξεργαστεί το συκώτι μας. Χαρακτηριστικό μιας δηλητηρίασης είναι η ναυτία και ο εμετός. Μεγάλες δόσεις αιθανόλης προκαλούν οξεία δηλητηρίαση που μπορεί να αποφέρει αμνησία, εμετό έχοντας χάσει τις αισθήσεις μας, κώμα και ακόμα και θάνατο από αδράνεια του αναπνευστικού συστήματος. Το αλκοόλ μπορεί να επιβραδύνει την αναπνοή και να πέσει το άτομο σε κώμα. Επειδή κάποιος δεν κάνει εμετούς δεν σημαίνει ότι δεν βρίσκεται σε κίνδυνο. Αυτό που πρέπει να κάνουμε όταν δούμε έναν μεθυσμένο φίλο μας είναι να μην τον αφήσουμε να οδηγήσει και να καλέσουμε το 166 εξηγώντας στους ειδικούς την κατάσταση, να μείνουμε μαζί του μέχρι να έρθει βοήθεια και προπάντων να βεβαιωθούμε ότι βρίσκεται σε πλάγια θέση ώστε να μην πάθει αυτό το άτομο αναρρόφηση. (Αναρρόφηση είναι η ανάποδη κίνηση του γαστρικού οξέος προς τον οισοφάγο και ενίοτε το στόμα).
Η αύξηση του βάρους είναι συνηθισμένη σε άτομα που καταναλώνουν συχνά μεγάλες ποσότητες αλκοόλ. Το αλκοόλ περιέχει 7 θερμίδες ανά γραμμάριο, όμως θερμίδες υπάρχουν και στα αναψυκτικά που πίνουμε μαζί. Οι «κενές» θερμίδες από το αλκοόλ μετατρέπονται σε λίπος και όσο περισσότερο αλκοόλ πίνουμε, τόσο περισσότερο λίπος αποθηκεύεται στο σώμα. Επίσης, οι αναστολές μας πέφτουν καθώς πίνουμε, κάνοντας μας να θέλουμε να φάμε φαγητά με πολλά λιπαρά και να μην μπορούμε να αντισταθούμε σε μία πίτσα. Οι τροφικές διαταραχές είναι επίσης συνδεδεμένες με την κατανάλωση αλκοόλ.
Ένας καινούργιος επιστημονικός όρος ο οποίος δεν έχει εδραιωθεί ακόμη, είναι η «Drunkorexia», η ταχεία υπερκατανάλωση αλκοόλ σε συνδυασμό με την ανορεξία. Η πίεση που ασκεί η κοινωνία μας θέλοντας τις γυναίκες λεπτές και ευχάριστες έχει σαν αποτέλεσμα πολλές φοιτήτριες να μειώνουν τα γεύματα της ημέρας για να μπορούν να καταναλώσουν αλκοόλ το βράδυ και να εκμεταλλευτούν την ευφορία που μπορεί να δώσει το αλκοόλ, χωρίς το φόβο ότι θα πάρουν κιλά. Ειδικά το βραδινό, το αποφεύγουν εντελώς, για να αποφύγουν επιπλέον θερμίδες και για να μεθύσουν πιο γρήγορα. Εμφανείς όμως είναι και οι εκκαθαριστικές συμπεριφορές (έμετος).
Η Drunkorexia μπορεί να αποφέρει δυσκολία λήψης αποφάσεων, αδυναμία συγκέντρωσης, κίνδυνο τραυματισμών, οξείας δηλητηρίαση από το αλκοόλ, εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα και υψηλό κίνδυνο βλάβης σε ζωτικά όργανα. Υπάρχει λανθασμένα όμως η αντίληψη ότι αποφεύγοντας το φαγητό θα αποφύγουμε τις θερμίδες από την κατανάλωση αλκοόλ, διότι η αντικατάσταση των θερμίδων του φαγητού δεν αποτελεί σωστή στρατηγική, καθώς η κατανάλωση αλκοόλ προσδίδει «κενές θερμίδες» συνεπώς δεν έχει διατροφική χρησιμότητα και δημιουργείται μία διαστρεβλωμένη εικόνα για την υγιεινή και σωστή διατροφή.
Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Διατροφικών Διαταραχών η drunkorexia αναφέρεται σε «εκείνες τις συμπεριφορές που χαρακτηρίζονται από αντικατάσταση της τροφής με εκτεταμένη κατανάλωση αλκοόλ ή κατανάλωση τροφής σε συνδυασμό με αλκοόλ με σκοπό την εκδήλωση εκκαθαριστικών συμπεριφορών για ανακούφιση από έντονα συναισθήματα». Έρευνες στο Πανεπιστήμιο του Missouri βρήκαν ότι 30% των κοριτσίων παραδέχτηκαν ότι τον τελευταίο χρόνο είχαν μειώσει το φαγητό για να μπορούν να καταναλώνουν περισσότερο αλκοόλ, τα αγόρια έκαναν το ίδιο για να έχουν περισσότερα χρήματα να αγοράσουν αλκοόλ, και 21% από εκείνους με την ίδια συμπεριφορά το κάνουν για να μεθύσουν πιο γρήγορα, πίνοντας με άδειο στομάχι.
Η χρήση των Social Media όπως του Facebook όμως επηρεάζει επίσης την κατανάλωση αλκοόλ. Η καθημερινή μας επαφή με φωτογραφίες, σχολιασμούς και αναρτήσεις φίλων μας παίζει ρόλο στην εικόνα που μας δημιουργείται γύρω από το αλκοόλ. Με την χρήση του Facebook, οι προσωπικές φωτογραφίες που ανεβάζουν οι νέοι να πίνουν μπορεί να ασκούν αρνητικές επιρροές ως προς την κατανάλωση οινοπνεύματος (Glassman Travis 2012). Έρευνες όμως δείχνουν, ότι συχνά υπάρχει λάθος εικόνα γύρω από την κατανάλωση, με σκοπό να νομίζουν οι περισσότεροι από τους νέους ότι κάνουν αυτό που κάνουν όλοι, να υπερβάλουν και ότι ειναι κάτι αναμενόμενο και φυσιολογικό (Perkins, Haines, και Rice, 2005).
Μικρές ποσότητες αλκοόλ είναι φάρμακο για την καρδιά, τόνωση για την ψυχική μας διάθεση και σημαντικός παράγοντας για τη μακροζωία. Όταν όμως το παρακάνουμε, το αλκοόλ από φάρμακο γίνεται φαρμάκι. Το αν το αλκοόλ αποβεί ωφέλιμο ή βλαβερό για τον οργανισμό μας καθορίζεται από την ποσότητα που κανείς το απολαμβάνει. Το αλκοόλ είναι διουρητικό το οποίο προκαλεί απώλεια νερού και αφυδάτωση. Το να πίνουμε ένα ποτήρι νερό μετά από ένα ποτό ανά ώρα, ενυδατώνουμε τον οργανισμό μας και τον βοηθάμε να επεξεργαστεί πιο εύκολα το αλκοόλ. Εάν επιλέξουμε να πιούμε, ας το κάνουμε έχοντας κανονίσει το μεταφορικό μας μέσο από πριν, ξέροντας τα όρια μας, ελέγχοντας τις μεζούρες του ποτού που μπορεί να μας κεράσουν και προσέχοντας ο ένας τον άλλον κι έτσι μπορούμε να απολαύσουμε χωρίς κίνδυνο την βραδιά μας με την παρέα μας.
Εκδήλωση - Ομιλία «Φοιτητική ζωή και αλκοόλ» από το Συμβουλευτικό Σταθμό
Ο Συμβουλευτικός Σταθμός της Σχολής Ανθρωπιστικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αιγαίου απαντώντας σε καίρια ζητήματα και προβληματισμούς που αφορούν στη φοιτητική ζωή, τις σύγχρονες προκλήσεις, τις σπουδές και τις ανάγκες υποστήριξης των νέων και της κοινωνίας μας, οργάνωσε την ομιλία και συζήτηση με θέμα: «Φοιτητική Ζωή και Αλκοόλ» με εισηγήτρια την κοινωνιολόγο/ψυχολόγο κα Κατερίνα Παπαθεοδώρου. Η εκδήλωση πραγματοποιήθηκε την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2016 στις 7μ.μ. στην Αίθουσα Χορού (κτήριο Κλεόβουλος, ισόγειο) και ήταν ανοιχτή στο κοινό.
Αφίσα της εκδήλωσης
Άποψη της αίθουσας που διεξήγχθη η εκδήλωση
_____
Πηγές εικόνων (επιμέλεια από ομάδα σύνταξης MyAegean): (-flowerinmyhair), (shaysevenfold6661), (5c2v), (emc), (kaicho20), (αρχείο Συμβ. Σταθμού Πανεπ. Αιγαίου - Ρόδος)
Αναφορά στον αρχικό δημιουργό - (Attribution) 
Διανομή του παράγωγου έργου με τους ίδιους όρους της αρχικής άδειας - (Share Alike) 
By 
