Γράφει ο Γιάννης Αποστολόπουλος:
Πήγα κι εγώ σαν wanna-be σινεφίλ να δω τις προάλλες με φίλους την ταινία animation «Βαλς με τον Μπασίρ» του Άρι Φόλμαν, μια ισραηλινή παραγωγή με ένα ηχηρό αντιπολεμικό μήνυμα. Αξίζει να σημειωθεί πως η ταινία προβάλλεται αυτόν τον καιρό, αρχές του 2009, ενώ λίγο παραδίπλα μας πραγματοποιούνται φρικαλεότητες πολέμου και χάνονται ανθρώπινες ζωές, στα ίδια αυτά πολύπαθα εδάφη, στα σύνορα μεταξύ Ισραήλ και Παλαιστίνης...
Η ταινία ξεκινά σε ένα μπαρ όπου δυο φίλοι συζητούν, με τον ένα να εξηγεί στον άλλο πως βλέπει έναν εφιάλτη, με 26 λυσσασμένα σκυλιά να περιμένουν να γίνει... γεύμα τους. Με αφορμή το όνειρο αυτό και με την συζήτησή τους, ο ένας εκ των δύο φίλων, που είναι ο ίδιος ο Φόλμαν, θα προσπαθήσει να ξετυλίξει το νήμα ενός κουβαριού, να ανακαλύψει σημεία της μνήμης του, που για κάποιο περίεργο λόγο, έχουν σβηστεί. Της μνήμης του, πάνω σε ό,τι αφορά στα γεγονότα του πολέμου στο Λίβανο, περίπου 20 χρόνια πριν, όπου ως στρατιώτης της χώρας του, του Ισραήλ, αμούστακο αγόρι ακόμη, συμμετείχε στις καταστροφές και τη φρίκη... η μόνη του λύση για να αντιμετωπίσει την κατάσταση που του κόστισε αυτό του το κενό μνήμης είναι να αναζητήσει την αλήθεια, να γυρίσει νοητά πίσω στο χρόνο, να σκαλίσει τις αναμνήσεις του, να αγγίξει το σημείο αυτό που σαν «διακόπτης» οριοθέτησε αυτό το κενό, σαν σφουγγάρι σε μαυροπίνακα έσβησε τις εικόνες, μα άφησε ορατά μερικά ίχνη τους...
Ξεκινώντας να συνθέτει τα κομμάτια ενός παζλ, με πρωταγωνιστές τον ίδιο και όσους μπορούσε να θυμηθεί, ταξιδεύει σε διάφορες περιοχές, προσπαθώντας να βρει ένα σημείο, μια ένδειξη, που να του φανερώσει ποιος ήταν ο ρόλος του και τι έκανε ο ίδιος κατά τη διάρκεια του πολέμου εκείνου. Στην αναζήτηση αυτήν, μέσα σε συνειρμικές εικόνες και γεγονότα, με αφηγήσεις υπό τη μορφή συνεντεύξεων από διάφορους ανθρώπους που είχαν πολεμήσει τότε, ταξιδεύουμε μαζί με τον Φόλμαν σε μια οπτική σκοπιά πρώτου προσώπου, γινόμαστε οι ίδιοι πρωταγωνιστές, -ή αυτόπτεις μάρτυρες αν θέλετε- των όσων συνέβησαν.
Από τα χαρακώματα και τις αποβάσεις των ισραηλινών στρατευμάτων στο Λίβανο, και τις σφαγές στις πόλεις Σάμπρα και Σατίλα, η ταινία μας τοποθετεί με συγκλονιστικό τρόπο μες στην καρδιά των γεγονότων. Αισθήματα αγωνίας, αποτροπιασμού, έκπληξης και έντασης μοιάζουν να γεμίζουν ρίγος τον κάθε θεατή της ταινίας. Δεν θα παραλείψω να αναφέρω πως σε πολλά σημεία ένιωσα μες στην αίθουσα προβολής μια απόλυτη σιγή, σαν το κοινό να παρακολουθούσε με κομμένη ανάσα την όλη πλοκή, σαν μια αόρατη δύναμη να σε κρατούσε εκεί, ακίνητο, αποσβολωμένο, αμίλητο...
Η ταινία αυτή είναι -θα έλεγα- ένα μοναδικό αριστούργημα κινουμένων σχεδίων, ένα μίγμα ποικίλων τεχνικών παραδοσιακού animation, ανάμεσα σε αυτές την πολύ ενδιαφέρουσα τεχνική του rotoscoping, 3d γραφικών και αληθινών βίντεο ντοκουμέντων, ένα πάντρεμα ρεαλισμού με στιλιζαρισμένο ύφος καρτούν, με την καθηλωτική μουσική και ηχητική επιμέλεια του Μαξ Ρίχτερ. Σου δίνει μια ιδιαίτερη αίσθηση, σε αγγίζει μα δεν σε τραυματίζει, σε σοκάρει μα όχι σε σημείο να καταντήσει αποκρουστικό. Σε τοποθετεί συνάμα, τόσο βαθιά μέσα στα ίδια τα γεγονότα ή την ψυχική κατάσταση του ίδιου του αφηγητή-σκηνοθέτη (του Άρι Φόλμαν) που νιώθεις να ταυτίζεσαι -προσωρινά- με τον ίδιο, τόσο όσο καμιά άλλη ταινία ή ντοκιμαντέρ δεν θα μπορούσε να κάνει, όσες εικόνες ή βίντεο μπορεί κάποιος να έχει καταγράψει.
Ένα πολύ περίεργο αίσθημα μου δημιουργήθηκε κι εμένα, αλλά και στη φιλική παρέα με την οποία παρακολουθήσαμε το έργο... δίσταζες να πεις πολλά, μόλις τελείωσε το έργο, σκεφτόσουν, σκεφτόσουν αρκετά. Η πλοκή δεν ακολουθούσε μια συγκεκριμένη και τυπική δομή, αλλά η αλληλουχία των σκηνών έρρεε με συνειρμούς, με αναμνήσεις και εικόνες που ήταν σαν να βλέπεις κάποιο όνειρο.
Το τελευταίο «κομμάτι του παζλ» στο κλείσιμο της ταινίας είναι πραγματικά συγκλονιστικό. Και ίσως αν ξεχάσουμε λίγο την καθημερινότητά μας και «ταξιδέψουμε» μέσα από τα μάτια και τη συνείδηση του Φόλμαν, όπως τόσο περίτεχνα ο ίδιος μας την αποκαλύπτει, θα νιώσουμε πόσο σκληρή είναι η ανθρώπινη φύση μας, πόσο αποτρόπαιο πράγμα είναι ο πόλεμος, ο κάθε πόλεμος μες στην καθημερινότητά μας, μια πράξη που εμείς οι ίδιοι την δημιουργούμε κι εμείς οι ίδιοι την εισπράττουμε. Ένας ύμνος στη ζωή και την ειρήνη, που τόσο εύθραυστη μπορεί να γίνει, από την μια στιγμή στην άλλη...
Αφιερωμένο σε όλους μας, με την ελπίδα να σκεφτούμε... Να σκεφτούμε λιγάκι παραπάνω. Και να πράττουμε αναλόγως...
Επίσημο trailer της ταινίας "Waltz with Bashir"
Συνέντευξη του Αρι Φολμαν όπου μιλά για την ταινία
Στοιχεία
ΕΠΙΣΗΜΟ WEBSITE: http://waltzwithbashir.com/
ΣΚΗΝΟΘΕΣΙΑ-ΣΕΝΑΡΙΟ: Άρι Φόλμαν
ΗΘΟΠΟΙΟΙ: Άρι Φόλμαν, Όρι Σιβάν, Ρόνι Ντάιγκ
ΔΙΑΡΚΕΙΑ: 90 λεπτά
Πηγές εικόνων για τους σκοπούς του άρθρου:
cinemag.gr, rottentomatoes.com, ynetnews.com, allocine.de
από rou στις Παρασκευή, 23 Ιανουαρίου 2009 (2:46:24)